Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, Olağan Doğum Hareket Planı Tanıtım Toplantısı”nda yaptığı konuşmada sezaryenle doğum için “fıtrata aykırı” demişti.
Sağlık Bakanlığı’nın olağan doğuma teşvik gayesiyle yayımladığı kamu spotu hem bayanların hem sağlıkçıların büyük yansısına yol açtı. Kelam konusu görüntüde sezaryenle doğum yapan bayanlar başarısız gösterilirken, anne karnındaki çocuk da konuşturuldu.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) ) Bayan Hekimlik ve Bayan Sıhhati Kolu, hareket planı ve kamu spotuna ait “Eylem planı çerçevesinde kullanılan lisan eril ve cinsiyetçidir. Bu yaklaşım bayanlara vücutları üzerinden bir dayatma ve hekimlik uygulamalarına da baskı oluşturarak bilimsel olmayan müdahaleleri getirecektir. Bahsi geçen aksiyon planının da bayan sıhhatini olumsuz tarafta etkileyeceğini öngörüyoruz” açıklamasını yaptı.
2023 yılı Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre, Türkiye’de sezaryen oranı yüzde 61,5. Dünya Sıhhat Örgütü, bu oranın yüzde 10-15 oranında olmasını öneriyor. En fazla sezaryen ise yüzde 78 oranla özel sıhhat kurumlarında yapılıyor. Hem doğum oranlarının düşmesi hem de sezaryen oranlarının artması, Sıhhat Bakanlığı’nın üzerinde durduğu hususlar ortasında yer alıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, Beştepe’de yapılan “Normal Doğum Hareket Planı Tanıtım Toplantısı”nda “Kadın vücudunun fıtri yürüttüğü doğum deneyiminin dışarıdan denetim edilmesi mümkün değildir” açıklamasında bulundu.
Bakanlık, bu açıklamaların çabucak akabinde resmi toplumsal medya hesabından olağan doğumun teşvik edilmesi emeliyle bir kamu spotu paylaştı. Lakin kelam konusu görüntü, vajinal yoldan doğum yapan bayanların “başarılı”, sezaryen ile doğum yapan bayanlar “başarısız” olarak tanımlanması ve anne karnındaki bir bebeğin konuşturulması ile duygusal istismar yaratılarak işlendiği gerekçesiyle bayanlardan da, sağlıkçılardan da büyük reaksiyon topladı.
TTB Bayan Hekimlik ve Bayan Sıhhati Kolu, Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada hem aksiyon planını hem de kelam konusu görüntü eleştirilerek “Eylem planlaması içerisinde sezaryen doğuma kadar olan sıhhat sistemine dair eksiklikler, hamile izlemlerinin yetersizliği, doktorların doğum sürecinde yaşadıkları bu eksikliklere dayanan kahırlara yer verilmemiştir. Buna rağmen sezaryen doğum planlamalarının kontrol ve takip süreçlerine yer verildiği, bu durumun da sezaryen yapılması halinde doktorların soruşturmaya tabi tutulacağı, ayrıyeten bayanın bu süreçteki isteğinin ve kendi vücudu üzerinde karar verme hakkının büsbütün bahsin dışında bırakıldığı görülmektedir” denildi.
“KADIN VÜCUDU ÜZERİNDEN DAYATMA”
“HALK SIHHATİ MESELELERİNE YOL AÇABİLİR”
Açıklamada şunlar kaydedildi:
“Bu projede yer alan aksiyon planlamasına nazaran, sezaryen ile doğum yaptıran tabiplere yönelik ‘takip ve izleme’ münasebeti ile bir baskı oluşturulması ve tahminen de soruşturmaya tabi tutulmasının kelam konusu olabileceği düşünülmektedir. Bu durumda bayanların vücutları üzerinden tıbbi yaklaşımlara da müdahaleyi getirebileceği, baskı altında yanlış kararlar verilebilmesine ve büyük halk sıhhati meselelerine yol açabileceğini, ayrıyeten kamu ve özel hastanelerde gelişecek uygulama farklılıklarıyla maddi gücü olmayan bayanların eşitsizliklerden daha fazla ziyan görebileceğini düşünüyoruz.”
“BİLİM DIŞI TELAFFUZLARLA ELE ALINAMAZ”
Uzun müddettir sıhhat siyasetlerine ait iktidar söylemlerinde “sezaryenin fıtrata aykırı” olduğuna dikkat çekilen açıklamada “Bilimsel bir tıbbi uygulamanın ‘fıtrat’ üzere bilim dışı bir telaffuzla ele alınmasını kabul etmiyoruz. Aksiyon planı çerçevesinde kullanılan lisan eril ve cinsiyetçidir. Bu yaklaşım bayanlara vücutları üzerinden bir dayatma ve hekimlik uygulamalarına da baskı oluşturarak bilimsel olmayan müdahaleleri getirecektir” sözleri yer aldı. Misal telaffuzların kürtaj hakkına erişimde de meşakkatler yaşattığı kaydedilerek “Bahsi geçen hareket planının da bayan sıhhatini olumsuz tarafta etkileyeceğini öngörüyoruz. Bahsi geçen aksiyon planı tekrar gözden geçirilmeli, tanıtım görüntüsü yayından kaldırılmalı” denildi.
“KADINLARI SUÇLAYICI YAKLAŞIM”
CHP’nin Gölge Sağlık Bakanı Zeliha Aksaz Şahbaz ise “Bakanlık olağan doğumu özendirmek için bir ekip şeyler yapmaya çalışıyor fakat metodu yanlışsız değil. Uygulanan prosedür uygun değil” dedi.
Normal doğum yapmayan bayanları suçlayıcı bir yaklaşımın gerçek olmadığını vurgulayan Şahbaz, “Jinekoloji uzmanlık dernekleriyle bir çalışma yapılması gerekir. Alt yapısının oluşturulması gerek. Bu mevzuda çalışan çok fazla uzmanlık derneğimiz var. Bayan doğum tabipleriyle konuşulmalı” sözlerini kullandı. Şahbaz, “Normal doğumun özendirilmesi için kamu spotları yapılması gerekiyor lakin ülkemizdeki sıhhat sistemi maalesef hasta memnuniyeti üzerinden gidiyor. Parası olanlar, acı çekmek istemedikleri için sezaryen olmak istiyor. Tabipleri sezaryen olmak için zorluyorlar” diye konuştu. Sezaryen doğumun, olağan doğuma nazaran önemli düşünceleri olduğunu söyleyen Şahbaz, “Bu ortada tabipleri en zorlayan şey de malpraktis oluyor. En ufak bir şeyde doktorlar şikayet ediliyor. Olağan doğumun küçük komplikasyonlarında bile tabip suçlanabiliyor. Onun için tabiplere ve ebelere bunlardan gözetici yasal düzenlemeler getirilmeli” değerlendirmesinde bulundu.
