Teknoloji
Sanat yapıtlarının beyinde nasıl bir tesiri var?
Müzelerdeki gerçek sanat yapıtlarının, tıpkıbasımlara ya da posterlere kıyasla beyni daha fazla uyardığı belirlendi.
Hollanda’dan bilim insanlarının çalışmasında, göz izleme ve MRI taramaları kullanılarak özgün yapıtlarla posterler ortasında beynin uyarılması açısından “muazzam fark olduğu” ortaya kondu.
BEYİN AKTİVİTESİ 10 KAT DAHA FAZLA
Barok ressam Jan Vermeer’in İnci Küpeli Kız tablosunun sergilendiği Lahey’deki Mauritshuis Müzesi’nin yaptırdığı çalışmada, özgün yapıtları ve reprodüksiyonlarını inceleyen 20 iştirakçilerin beyin aktiviteleri gözlemlendi.
Independeht Türkçe’nin aktardığı araştırmada, yepyeni yapıtları inceleyenlerin beynindeki aktivitenin, reprodüksiyonları inceleyenlerinkine kıyasla 10 kat daha fazla olduğu belirlendi.
Mauritshuis Müzesi’nin yöneticisi Martine Gosselink, bulgulara dair şunları söyledi:
10 katlık fark muazzam, özgün bir yapıta kıyasla bir reprodüksiyona baktığınızda ortaya çıkan şey budur. Farkında olsanız da olmasanız da bir şeyler gördüğünüzde zihinsel açıdan zenginleşirsiniz zira beyninizde kontaklar kurarsınız.
Çalışmayı yürüten Neurensics araştırma enstitüsünün ortak kurucusu Martin de Munnik, çalışmanın iki temel ögeye dayandığını belirtiyor.
Yaşları 21’le 65 ortasında değişen iştirakçiler, beyinlerindeki elektriksel aktiviteyi kaydetmek için kullanılan EEG tarayıcısıyla bir göz izleme ekipmanı taktı. Bu bireylerden evvel müzedeki 5 tabloya, daha sonra da bunların müzenin mağazasında satılan posterlerine bakmaları istendi.
Nörobilimciler, Amsterdam Üniversitesi’ndeki MRI makinesine bağlı ekipmanla elde edilen sonuçları inceledi. Araştırmacılar, özgün sanat yapıtlarının beynin şuur, niyet ve ferdî anılarla ilgili kısmı olan precuneus bölgesinde güçlü bir olumlu reaksiyon uyandırdığını gözlemledi.
Örneğin Hollandalı ressam Gerrit van Honthorst’un Viyolonist tablosunun özgününe bakanlarda 1 üzerinden 0,41’lik olumlu bir uyaran çıkarken, birebir yapıtın posterine bakıldığında bu paha 0,05’e geriledi.
Araştırmacılar, İnci Küpeli Kız’ın “sürekli dikkat döngüsü” diye tanımladıkları bir tesire yol açtığını da belirtiyor. Nörobilimciler, tablodaki kızın ön plana çıkarılan gözü, çenesi ve küpesi ortasında bir üçgen oluştuğuna işaret ediyor. Ziyaretçilerin gözünün daima bu üçgene takıldığını belirten Munnik, bundan dolayı İnci Küpeli Kız’a daha uzun müddet bakıldığını söylüyor.