Sera Konstrüksiyon Donanım ve Ekipman Üreticileri ve İhracatçıları Derneği (SERKONDER) Yönetim Kurulu Lideri Cengiz Yaylalı, son beş yılda Türkiye’nin Hollanda ve İspanya’dan sonra dünyada sera üretiminde önder ülke pozisyonuna yükseldiğini belirterek, bölümün 450- 500 milyon dolarlık bir pazar hacmine ulaştığını söyledi.
Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan üzere Asya’daki Türki cumhuriyetlerde doğalgaz tabanlı seraların kurulumunda Türkiye’nin öncülük ettiği bilgisini veren Yaylalı, “Tarım Türkiye’de biraz geri planda algılanıyor. Bilhassa inşaatta güçlü bir tanınırlığımız var fakat tarımda az. Biz Almanya’da nasıl firmalarla ortak olabiliriz, Hollandalı firmalarla nasıl işbirliği geliştirebiliriz, o firmaları nasıl satın alabiliriz bunları tartışıp önümüzdeki beş on yılı planlamaya odaklandık” diyor.
“TÜRKİYE’NİN 200 BİN DEVİRDEN FAZLA ÇAĞDAŞ SERAYA MUHTAÇLIĞI VAR”
Türkiye’deki sera varlığı ile ilgili “Temelde Türkiye’ye baktığımızda örtü altı dediğimizde küçük ve alçak tünel, 50-60 santimlik olanları bir kenara koyarsak, çiftçi seralarını ve çağdaş seraları toplarsak 550 bin dönüm sera varlığından bahsedebiliriz. Bu sera varlığının yaklaşık 470 bin dönümü çiftçi serası yani, 1 dönümden başlayıp 10 dönüme kadar giden, ısıtma, otomosayon ve denetim sisteminin olmadığı, 2- 3 metre yüksekliğe sahip seralarken kalanı en az 30 bin dönümden başlayan, geniş otomasyon, sulama, iklimlendirme sistemi olan, 4 – 9 metre oluk altı yüksekliğe sahip çağdaş seralardır” bilgilerini veren Yaylalı, endüstriyel seraların, açık alanda yapılan tarımdan 14 kat daha az su kullandığını, bitki zararlıların daha denetimli hasebiyle pestisit kalıntısının olmadığını, daha yüksek besin kıymetine sahip daha fazla rekolte sağladığını öne sürerek Türkiye’de daha fazla çağdaş sera kurulmasına muhtaçlık olduğunu öne sürüyor. “Neredeyse biz ortalama 100 milyon beşere karşılık verebilecek halde tarımı organize etmemiz gerekiyor. Seralarla ilgili ek seralarla bir arada 215 bin sera yapmamız lazım. Yılda 15-20 bin dönüm sera yaparak bu talebi karşılamamız gerekiyor. Son on yılda domatesin ihracat oranı hiç değişmiyor yüzde 4. Neden: zira gelişen nüfus bizim yeme içme alışkanlıklarımız nedeniyle. 1920’lerde 220 kilo idi yıllık zerzevat tüketimimiz, 2024’te yıllık 600 kiloya çıktı. Bunun 800 kiloya çıkması bekleniyor. Daha sağlıklı zerzevat meyve üretmek zorundayız” diyor.
SERA İŞLETMECİLERİNE VE MÜHENDİSLERİNE MUHTAÇLIK VAR
Çiftçi ve çağdaş endüstriyel seralarla ilgili teknik standartların tanımlamasının Türkiye’de net olduğunu söyleyen Yaylalı, çağdaş seralarda Avrupa standartı EN13031’e de tüm üyelerinin bileşeni olması için çalışma yürüttüklerini belirterek, Hafif Yapı Çelik derneği ve ODTÜ ortaklaşa çalışması ile bir sertifikasyon hedeflediklerini söyledi.
“OTB YATIRIMCISI KÜSKÜN”
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Organize Tarım Bölgeleri projesiyle ilgili Organize tarım bölgelerinin topraksız tarımın ortak bölgelere toplanması, nakliye için tır parkurlarının oluşturulması, jeotermal güçle ilgili bu bölgelere altyapı yatırımlarının sunulması olağanüstü. Bu biçimde 52 tarım organize sanayi bölgesi oluşturulması hedefleniyor. Bunlardan 3 – 4 tanesi de geçti lakin bu projeler uzun vakit alıyor. Faaliyete girmemiş 11- 12 bölge var, her birinde 40 – 50 yatırımcı olduğunu düşünürseniz 500-600 yatırımcıdan bahsediyoruz. Bir yatırımcır ortalama 50 dönümden, dönümü 80-85 dolar maliyeti ile 4 milyon dolarlık yatırım yapmış , 600 yatırımcı 2.4 milyar dolar yatırım yapmış. Lakin bunlar bekliyor. Zira altyapı ile ilgili hazırlıkları geç kalmış, güç arzında sorunlar yaşanıyor. Tarım organize sanayi bölgesine yönlendiriyorsunzu yatırımcıyı ancak orada beklemede olan yatırımcıda küskünlük görebiliyorsunuz” diyor.
OTB MEVZUATININ DÜZENLEMEYE MUHTAÇLIĞI VAR
Organize tarım bölgelerinde toprakların tahis edilse dahi teminatlandırma sorunu ile karşılaştığını belirten Yaylalı, bu mevzudaki bürokratik tıkanıkların açılması konusunda Tarım ve Orman Bakanlığı’na davet yapıyor. Mevzuat konusunda Yaylalı, sanayi organize bölgeleri mevzuatının tarım organize sanayi bölgelerine özgülenmesi gerektiğini söylüyor. Yaylalı “ Organize tarım bölgeleri yasası 4-5 yıl evvel çıktı. Mevcut organize sanayi bölgelerinin mevzuatı alındı. Şu anda bizim yatırımcılarımız sera kurmak istediklerinde bir inşaat kuruyormuş üzere algılanıyor. İnşaat ruhsatı almamız gerekiyor, inşaat ile ilgili kriterlere uymamız gerekiyor fakat bizim yapılarımız hafif çelik yapılar, zelzele yönetmeliğinden muaflar. Mevcut yönetmelik bizim ayağımıza dolanıyor ve ilerlememizle ilgili bürokratik bir pürüz oluyor. OTB mevzuatının biricik halde tekrar düzenlenmesini bekliyoruz. Ruhsat ve öbür sorunlarla ilgili düzenlemeler yapılıp dalın önünün açılması gerekiyor” diyor.
