Türkiye Ormancılar Derneği Batı Akdeniz Şubesi üyesi, orman yüksek mühendisi ve ağaç ıslahı uzmanı Rumi Sabuncu, Türkiye’de belediyelerin genel olarak bir “ağaç budayamama” sorunu olduğunu ve bu hususta bir eğitime gereksinim duyulduğunu öne sürerek, budama ağaçların sıhhati için yapılır, maksadı budur fakat kent peyzajında biz ağaçların fotosentez yapamayacak kadar budandığını görüyoruz. Ağacın fotosenteze devam edebilmesi için üçte birinin budanması gerekirken biz üçte ikisinden fazlasının budandığını görüyoruz. Bu ağaçların vefatına sebep oluyor. Budamanın mevzuyu bilen bir teknik uzman kontrolünde yapılması gerekir ” diyor.
Antalya’nın kâfi yeşil alana sahip olmadığını belirten Peyzaj Yüksek Mimarı Bensu Cüce de makus budamanın da bu yeşil alana ziyan verdiğine çekiyor. Budamanın bitki istekleri, fonksiyon ve estetik korku birlikte düşünülerek yapılması gerekirken ağacın kimliğine büsbütün zıt budamaların yapıldığını söylüyor. Cüce “Bitki kaldırıma dikiliyorsa taç yükseltilmeli, bitki dikenli olmamalı. Bitki refüj ve parkın köşesindeyse taç yükseltme budaması yapmaya gerek yok. Uzunluklu, ağaç kümesindeki ağaca onun kimyası dışında müdahale edince kimliksiz alanlar oluşuyor. Bunun ismine budama denilemez”diyor.
“KAMUSAL AĞACA ÖZEL ALANDAKİ AĞACA GÖSTERİLEN İTİNA GÖSTERİLMİYOR”
Cüce “Antalya’da peyzaj emekçilerinin, belediye emekçilerinin sıcakta işi sıkıntı. Emekçiler amirleri ne diyorsa onu yapıyorlar. Teknik takımın yanlışsız yönlendirmesi gerekiyor. Az sayıda işçi var, müdahale edilmesi gerekense çok yer var. Siz bir yere müdahale ediyorsunuz, derin bir budama yapılıyor ki kısa vadede o takım o ağaca uzun mühlet bir daha dönmesin. Bu ağacın hakikat budanması için profesyonel bir teknik çalışana gereksinim var” diyor
Konunun ekonomik nedenlerle ve maliyet nedeniyle de ihtimam gösterilmediğini belirten Sabuncu “İnsanlar özel işlerinde bu türlü değil. Kendi meyve bahçesinde kendi budama yapmaz, en düzgün budama yapan kişiyi bulur ve budamayı ona yaptırır, zira o bahçenin ekonomik bedeli vardır lakin kamusal ortak alanlarda ağacın ekonomik kıymeti olmadığı için buna dikkat edilmiyor. Peyzaj olarak daha berbat budamalar olduğunu görüyoruz, bunun düzeltilmesi gerekiyor” diyor. Belediyenin maliyet kaygısı sonucu budamaların yanlış olması hususundaysa Sabuncu “Maliyeti düşünülüyorsa, bizim Türkiye Ormancılar Derneği, Ziraat Mühendisi Odası belediyeye bu bahiste yardımcı olabilir. İrtibat kurulursa bu işler asgarî maliyetle çözülebilir” teklifini sunuyor.
“AĞAÇ İTHALİ ANTALYA İÇİN AYIPTIR”
Yurtdışından ağaç getirip Antalya’ya dikmenin ayıp olduğu yorumunu yapan Sabuncu “3 bin farklı bitki tipinin doğal olarak yaşadığı Antalya’da İtalya ve Mısır’dan servi ve palmiye ithal edildi. Servinin ana vatanı Antalya. Dünyadaki ender gen merkezlerinden biri. Buradan İtalya’ya fidan ve tohum gidiyor oradan bize geliyor. Bu kadar farklı cinsin burada gelişmesine karşın ithal edilmesini anlamış değiliz” diyor.
“PALMİYE AĞACI BU KENTE İHANETTİR”
Cüce ise artık Antalya’nın simgesi haline gelen Palmiye ağacı ile ilgili “Palmiye bu kente yapılmış en büyük ihanettir. Palmiye ağacı Antalya’ya getirildikten sonra bu kente pek çok hastalık, çok büyük böcekler geldi. Öbür ağaçlara da bu hastalıklar sıçradı. Palmiye ağacı gölge gereksinimini karşılamıyor. Kent içinde bir belediye olarak refüjde kaldırımda kullanmak kente ihanet. Antalya’da 40 dereceyi geçen sıcaklıklarda öğlen vaktinde yürüyen vatandaş yoktur. Yürüyene de bir gölge, bir konfor sağlayacak ağacı koymak gerekir daha fazla gölge yapsın. Palmiye ağacı bu ağaç değil. Özel alana, konutun bahçesine anıt ağaç olarak kullanılabilir, tasarım maksatlı olarak. Çok farklı uzunlukta güzel çeşitleri vardır lakin kamusal alan için uygun değildir. Bunun yerine gölge veren zeytin, sığla ve çınara sabırla yönlenmek daha hakikat olur . İlla gölge verecek ithal ağaç olacaksa Benjamin çok daha uygun. Bilhassa doğu batı aksı yollarda trafik güvenliği açısından sürücülerin yol görüşü için yola gölge yapan bu ağaçlar dikilebilir” diyor.
KURAKLIK NEDENİYLE BİRTAKIM AĞAÇ TİPLERİN DİKİLMESİ YASAKLANABİLİR
Antalya’nın yağış azlığı nedeniyle su kaynaklarının azaldığına dikkat çeken Sabuncu “Küresel ısınma tesiriyle kent peyzajlarında daha az su tüketen bitkiler kullanılmalı. 1100 mililitreden 400 mililitreye düştü Antalya’daki yıllık yağış. Peyzajda kuraklığa dayalı, az su isteyen bitkiler kullanmalı” diyor. Sabuncu, Okaliptüs ağacı üzere fazla su tüketen ağaçların dikilmesinin uygun olmadığını belirterek, bu üzere çok su tüketen ağaçların dikilmesinin yasaklanma yoluna gidilebileceğini söylüyor.
Sabuncu, kuraklığa karşı kent bitkilerinin düzenlenmesi konusunda, Ziraat Mühendisleri Odası, Peyzaj Mimarları Odası, Orman Mühendisleri Odası ve belediye ile bir konsorsiyum oluşturularak, kentin bitki örtüsünün geleceğinin planlanmasını öneriyor.
