Yaşam
Tek bir lokması bile karaciğer kanseri yapabiliyor… ‘Her yıl 20 bin kişinin vefatına neden oluyor…’
Dünyanın en çok turist çeken ülkelerinden biri olan Tayland’ın kendine mahsus mutfağı, birbirinden hoş yemeklerle dolu, lakin bir tanesi var ki tek bir lokması bile karaciğer kanserine neden olabiliyor.
Tayland mutfağına ilişkin son derece kanserojen bir yemeğin, her yıl 20 bin kişinin vefatından sorumlu olduğuna inanılıyor. Ülkedeki Khon Kaen eyaletinde ve yeniden ülkenin en fakir eyaletlerinden biri olan Isaan‘da tanınan olan bu yemeğin ismi Koi pla.
Kıyılmış çiğ balığın; otlar, baharatlar ve limon suyu ile öğütülerek tüketildiği bu yemekte, karaciğer kanseri riski doğuranın çiğ balığın ta kendisi olduğunu düşünebilirsiniz, lakin durum bu türlü değil. Kansere neden olan, yemekte kullanılan balığa mahsus parazitik yassı kurtlar.
“SESSİZCE ÖLÜYORLAR”
Bilim beşerlerine nazaran bu parazitler, Mekong bölgesindeki tatlı su balıklarına has ve bu balıkların ağır bir biçimde tüketildiği Isaan bölgesi de dünyada nüfus başına bildirilen en yüksek safra kanalı kanseri oranına sahip.
Tayland’dan Dr. Narong Khuntikeo, anne ve babasının bu balığı tükettikten sonra trajik bir biçimde karaciğer kanserine yakalanarak ölmelerinin akabinde bu tehlikeli lezzete karşı savaş açtı.
Agence France-Presse‘e (AFP) konuşan karaciğer cerrahı, şu tabirleri kullandı:
“Bu, buralarda çok büyük bir sıhhat yükü fakat kimse bunu bilmiyor ve ağaçtan düşen yapraklar üzere sessizce ölüyorlar.”
“100 BİREYDEN 80’İ PARAZİTİ KAPMIŞ…”
Karaciğer kanserinin, ameliyatla tedavi edilmediği takdirde tüm kanserler ortasında en düşük hayatta kalma oranlarından birine sahip olduğu bilinmekte.
Dr. Khuntikeo, bilim insanları, tabipler ve antropologlarla birlikte, Isaan bölgesindeki köylülere parazit testleri yapmak için yıllarını harcadı.
Ultrason makineleri ve idrar test kitleri kullanan doktor, bazı topluluklarda yaşayanların yüzde 80’inin ölümcül paraziti kapmış olduğunu tespit etti.
ÇİĞ BESİNLERE DİKKAT
Dr Khuntikeo, Koi pla yemeği hakkında bilgi ve ihtarlar yaymaya çalışırken lokal sıhhat yetkililerinin yanı sıra çocuklara çiğ besinlerin risklerini öğretmeyi amaçlayan bir okul müfredatı da başlattı.
Dr Khuntikeo, daha çok eski kuşakların ihtarlara aldırış etmediğini söylüyor.
Buna nazaran, sıhhat riskine karşın değişime direnenler, paraziti öldürmenin en güzel yolu olan balığı pişirmenin, yemeğin tadını büsbütün bozduğunu sav ediyor.