AA muhabiri, Ermenistan’ın savunma alanında silah envanterini yenilemek için son devirde Hindistan ve Fransa’dan yeni silah alımları ile ABD, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY), Güney Kore ve Çin üzere ülkelerle savunma alanında işbirliği teşebbüslerini derledi.
Ermenistan, 2024 savunma bütçesini 2020’ye oranla yüzde 80’in üzerinde artırsa da 2. Karabağ Savaşı’nda yaşadığı silah ve teçhizat kayıplarını telafi etmek ve çağdaş savaş taktiklerine uygun hale getirmek için öncelikler belirlemek zorunda olduğu düşünülüyor. Bu nedenle halihazırda envanterinde bulunan silahları yenileyecek, mühimmat temin edecek ve lojistik takviyesini vaktinde sağlayabilecek ortaklar bulma peşinde.
Başta Başbakan Nikol Paşinyan olmak üzere, devlet yetkilileri artık savunma alanında kâfi dayanak sağlayamayan Rusya’ya bağlı kalmak istemediklerini, savunma işbirliği ve dış siyaset yönelimlerini çeşitlendirme uğraşında olduklarını pek çok kere tekrar etti.
Ermenistan Ulusal Güvenlik Kurulu Sekreteri Armen Grigoryan 18 Eylül’de yaptığı açıklamada, daha evvel yüzde 96’ya ulaşan Rusya ile askeri bağımlılığının bugünlerde yüzde 10’lara düştüğünü kaydetti. Ermenistan bu gaye doğrultusunda birinci olarak nispeten ucuz ve maliyet aktif silahlar üreten Hindistan’a yöneldi.
ERMENİSTAN İLE HİNDİSTAN ORTASINDAKİ ASKERİ İŞBİRLİĞİ
Hindistan, Ermenistan’ın son periyotta en çok silah alımı yaptığı ülke haline geldi.
Ermenistan ile Hindistan savunma bakanlıkları ortasında 2024-2025 İşbirliği Planı 15 Mayıs’ta imzalandı. Ermenistan, bu devirde 600 milyon dolarlık silah siparişiyle Hindistan’ın bir numaralı silah ithalatçısı oldu.
Ermenistan, envanterindeki 4 adet Su-30SM (NATO ismi Flanker) av bombardıman uçaklarını, bilhassa çağdaş uçuş ve silah sistemleri entegrasyonu konusunda çalışan “Hindustan Aeronautics Limited” şirketi yardımıyla modernize etmeyi planlıyor.
Ermenistan, 4. jenerasyon, çift motorlu, çok maksatlı bir hava üstünlüğü savaş uçağı olan Sukhoi Su-30SM’lerini modernize etmeyi planlıyor.
Bu kapsamda radar sistem modernizasyonu, elektronik harp sistemlerinde iyileştirmeler ile yeni jenerasyon havadan karaya ve havadan havaya füze entegrasyonu düşünülüyor.
1992’de üretime başlanan, Rusya ve Hindistan tarafından üretimi devam eden Su-30’lar, toplam 8 tona kadar havadan havaya, havadan karaya füzeleri ve uçak bombalarını taşıyabiliyor.
400 kilometreye kadar amaçları tespit edebilen Su-30SM üzerinde 30 milimetrelik bir top bulunuyor.
Su-30SM’lerin 4,5 saatlik muharebe uçuşuyla 3 bin kilometrelik menzili havadan yakıt ikmaliyle daha da artırılabiliyor.
SU-30’LAR İÇİN ÇAĞDAŞ FÜZELER DE SATIN ALINACAK
Ayrıca Ermenistan, Su-30’larda kullanılmak üzere, Hindistan Savunma Araştırma ve Geliştirme Teşkilatı (DRDO) tarafından geliştirilen Astra BVR (görüş ötesi menzilli) havadan havaya füze tedarik etmeyi de planlıyor.
110 kilometre menzilli, 20 kilometre irtifada çalışabilen, otonom güdümlü, toplam 154 kilogram yükteki Astra füzeleri, etkin radar arayıcı başlığa sahip, 3,4 metre uzunluğunda ve 15 kilogram patlayıcı başlık taşıyor. Füze, sesin 4,5 katı süratle maksada yöneliyor.
Hindistan’la Su-30 ve Astra füzeleriyle ilgili görüşmeler yeni başladı lakin Ermenistan’ın evvelki silah tedarikleri düşünüldüğünde, karşılıklı mutabakat yakın görünüyor.
Bunlara ek olarak Hindistan, Erivan idaresinin, 2022’de sipariş ettiği 15 adet “Akash 1S” (Gökyüzü) hava savunma füze sistemini yıl sonuna kadar teslim etmeyi planlıyor.
Erivan idaresi ayrıyeten, 90 adet sipariş verilen ve ilk parti 6 adedi Ağustos 2023’te teslim edilen 155 milimetrelik çekili obüslerden (ATAGS) daha fazla sipariş vermek için görüşmeler yürütüyor.
2. KARABAĞ SAVAŞI SONRASI
Ermenistan’ın savunma alanında Fransa ile işbirliğine yönelik birinci mutabakat, Ekim 2023’te imzalandı.
18 Haziran’da da iki ülke, Caesar topçu sistemi tedarikine yönelik muahede imzaladı. 36 adet sipariş verilen sistemlerin tesliminin Eylül 2025’e kadar tamamlanması öngörülüyor.
Caesar Mk1 topçu sistemleri, Fransız Nexter tarafından üretiliyor. 17 ton yükteki, 6×6 lastik tekerlekli araca monteli, 155 milimetre çapındaki top, 5 işçi tarafından kullanılabiliyor. Sistemin menzili 42 kilometre, füze takviyeli mühimmatla 50 kilometreye çıkarılabiliyor.
Ermenistan ayrıyeten Fransa’dan, Ukrayna’ya fiyatsız verilen lakin topçu mermileri ile antitank füzelere karşı kâfi müdafaa sağlamadığı gerekçesiyle reddedilen Arquus marka Bastion tipi zırhlı araç siparişi verdi. 24 adedi Aralık 2023’te teslim edilen zırhlı araçların, üretim sonrası gönderileceği açıklandı.
Ermenistan Savunma Bakanlığı Harp Akademisi komutanı liderliğindeki heyetin Fransa’ya 9-13 Eylül’de yaptığı resmi ziyarette de işbirliğinin genişletilmesi, öğrenci değişimi ve Ermenistan askeri öğrenci eğitim müfredatının yenileştirilmesi konusunda mutabakat sağlandı.
Son olarak Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, 16 Eylül’de Ermenistan’a yaptığı resmi ziyarette ülkesinin Ermenistan’a yönelik savunma takviyesinin süreceğini söyledi.
ABD, KAFKASYA’DAKİ POZİSYONUNU GÜÇLENDİRME PEŞİNDE
ABD hükümeti, Güney Kafkasya’da mevcudiyetini sağlamlaştırmak gayesiyle Ermenistan’a dayanak sağlamaya çalışıyor.
ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) üzerinden sağlanan 250 milyon dolarlık yardıma ek olarak, 5 Nisan’da Brüksel’de açıklandığı şekliyle, Avrupa Birliği (AB) ile birlikte ABD’nin Ermenistan’a dört yıl için toplam 356 milyon dolarlık yardım öngörülüyor.
Bir öteki taraftan da ABD Dışişleri Bakanlığı Sivil Güvenlik, Demokrasi ve İnsan Hakları Müsteşarı Uzra Zeya, 18 Temmuz’da Ermenistan Savunma Bakanlığında ABD ordu temsilcisinin çalışacağını açıkladı. Daha sonra kelam konusu temsilcinin sivil bir danışman olacağı belirtilerek ne hususta vazife yapacağı açıklığa kavuşturulmadı.
ABD, sağladığı hibe yardımlarının yanı sıra milletlerarası barışı müdafaa misyonlarına iştirake hazırlık maksadıyla 15-24 Temmuz tarihlerinde Erivan’la ortak “Eagle Partner 2024” tatbikatı yaptı. Geçen yıl eylülde de gibisi yapılan tatbikata Ermenistan Barış Muhafaza Tugayı ile ABD ana karası ve Avrupa’da konuşlu ABD askerleri katıldı.
Basında, ABD ile Ermenistan ortasında, savunma alanında görüşmelerin sürdüğüne dair bilgiler geçiyor. ABD’nin Erivan Büyükelçisi Kristina Kvien, nisanda, Ermenistan’ın savunmasını güçlendirmek için görüşmelerin devam ettiğini, bu kapsamda birinci olarak Ermeni tarafın talebine uygun olarak zırhlı ambulans tedariki üzerinde mutabakata dair açıklama yaptı.
Son olarak da kelam konusu büyükelçilik, ABD-Ermenistan ortasında astsubay eğitimlerini içeren “Phoenix Platoon” (Anka Kuşu Müfrezesi) programının 9-20 Eylül tarihlerinde yapıldığını bildirdi.
ABD’nin Ermenistan’a direkt silah satışı ile ilgili bilgi bulunmazken Yunanistan, GKRY, Güney Kore üzere ülkeler üzerinden silah sağlanması ihtimal dışı değil.
YUNANİSTAN VE GKRY İLE ÜÇ TARAFLI SAVUNMA İŞBİRLİĞİ
Aralık 2023’te Yunanistan’a resmi ziyaret gerçekleştiren Savunma Bakanı Suren Papikyan, iki ülke hükümetleri ortasında askeri-teknik işbirliğine ait muahedeyi imzaladı.
Anlaşmanın içeriğine dair ayrıntılı bilgi verilmezken Papikyan, işbirliğinin GKRY’ye de uzanabileceğine işaret etti.
Papikyan 24 Ağustos’ta GKRY’deki mevkidaşı Vasilis Palmas ile telefon görüşmesi sonrası, savunma alanında işbirliği öngörülerinin ele alındığını kaydetti.
ÇİN VE GÜNEY KORE’YLE TEMASLAR
Ermenistan Savunma Bakanı Papikyan, “Askeri Alanda Sorumlu Yapay Zeka Zirvesi’ne” katılmak üzere gittiği Güney Kore’de de savunma alanı yetkilileriyle temaslarda bulundu.
Bu temaslar konusunda basında ayrıntılı açıklama yer almazken Savunma Bakanı Papikyan, Güney Kore’den Çin’e geçerek Çin Savunma Bakanı Amiral Dong Cün ile görüştü.
Ermenistan Savunma Bakanlığından, görüşmede iki ülke ortasındaki üst seviye temasların artırılması, Ermenistan-Çin savunma işbirliğini daha da geliştirilmesi mevzularının ele alındığı açıklaması yapıldı.
Papikyan’ın kelam konusu temasları Ermenistan’ın bu ülkelerden silah alımı da dahil olmak üzere, askeri alanda işbirliğini geliştirme kanısında olduğu fikrini akla getiriyor.
