ABD kuvvet kaydırıyor, İsrail ‘tampon bölge’ talep ediyor… Bütün bunlar ne manaya geliyor?

Lübnan’ın güneyinde konuşlu Hizbullah kuvvetleri ile İsrail ortasındaki çatışmalar ivme kazanırken bir çok ülke, vatandaşlarını Lübnan‘dan tahliye etmeye çalışıyor ve Lübnan’a yönelik uçuşlar bir bir askıya alınıyor. 

Bu durum ve aşağıda kelamını edeceğimiz gelişmeler, bölgesel ve bölge dışı aktörlerin, direkt ya da dolaylı olarak katılabilecekleri ‘daha geniş bir bölgesel bir savaş’ riskini her geçen gün artıyor.

ABD’DEN BÜYÜK SEVKIYAT

Pek çok ülke, artan gerginliğe yönelik ikazlar yayınlıyor. Bunlar ortasında en dikkat cazip olanı ABD’den geldi. Lider Biden, “Orta Doğu’da daha büyük bir savaşın çıkmasını engellemek”

Pentagon basın sekreteri Tümgeneral Pat Ryder, ek kuvvetlerin sayısı yahut ne yapmakla görevlendirilecekleri konusunda hiçbir detay vermedi. ABD’nin şu anda bölgede yaklaşık 40 bin askeri bulunuyor.

ABD ordusu son olarak; 101. Hava İndirme Tümeni‘ne ilişkin ögeleri taşıyan 4 kargo uçağını Kıbrıs ve İsrail’e indirdi. USS Truman uçak gemisi, iki muhrip ve bir kruvazör ile Virginia eyaletinin Norfolk kentinden Akdeniz’e hakikat yola çıktı. USS Abraham Lincoln uçak gemisi ise halihazırda Umman Körfezi‘nde bekliyor. Öte yandan, 6 adet A-10 ve 3 adet de tanker uçağının tekrar Akdeniz’e kaydırıldığı gelen bilgiler ortasında.

USS Truman uçak gemisi

HİZBULLAH İLE İSRAİL ORTASINDAKİ ÇATIŞMALAR

İsrail, bir haftadan bu yana, Lübnan’ın güneyindeki sivil ve askeri amaçları vuruyor. Yalnızca dün 150’nin üzerinde hava saldırısı düzenlendi. Lübnan Sağlık Bakanlığı, İsrail’in saldırılarında 492 kişinin öldüğünü ve bin 645’ten fazla kişinin de yaralandığını açıkladı.

Hizbullah ise dün ve bugün, İsrail’in kuzeyindeki askeri amaçlara yönelik füze hücumları düzenledi, bunun üzerine İsrail’de ‘olağanüstü hal’ ilan edildi.

Lübnan Başbakanı Mikati, “İsrail’in, taarruzlarla Lübnan’ın köy ve beldelerini yok etmeyi planladığını” söylüyor.

İsrail artık de Hizbullah’ın askeri karargahına konut sahipliği yapan, Lübnan’daki Bekaa Vadisi‘ni vuracağını söylüyor.

Bu elbet çatışmaları daha da ileri bir basamağa taşıyacaktır.

BMGK’DAKİ DURUM VE ARAP ÜLKELERİNİN TUTUMU

İran, İsrail’in Lübnan’a yönelik ataklarına karşı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi‘ne (BMGK) müdahale davetinde bulundu.

Hatırlayalım; BMGK, İkinci Dünya Savaşı’nın galipleri olan Çin, Rusya, Fransa, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri‘nden oluşuyor. Bir tarafta Çin ve Rusya, başka tarafta da Fransa, Birleşik Krallık ve ABD, çoğunlukla blok olarak hareket ediyor. Hasebiyle üçe ikilik bir durum kelam konusu. Rusya ve Çin’in talepleri, Batılı ülkeler tarafından sıklıkla veto ediliyor.

Arap ülkelerinin şimdilik, ‘yazılı tepkilerle’ durumu yönetim ettiği görülüyor

İSRAİL CEPHESİNDE SON DURUM

Netanyahu, harekata ait olarak, söylüyor.

17 Eylül’de Lübnan genelinde eş vakitli olarak patlatılan davet aygıtları, büyük bir ‘öldürücü’ tesire sahip olmasa da rakibin psikolojisini çökertmek ismine bir ‘öncü saldırı’ niteliğindeydi, muhtemelen daha kapsamlı bir askeri harekatın da birinci adımıydı. 

İsrail, takip eden günlerde hava ataklarına yoğunluk verdi. Lübnan’ın güneyinde pek çok maksat vuruldu, yüzlerce kişi hayatını kaybetti. Ancak Gazze’de gördüğümüz tipten bir ‘kara harekatı’ olacak mı, burası bir muamma. 

Zira İsrail, 12 Temmuz – 14 Ağustos 2006 tarihleri ortasında bunu denedi ve dilek ettiği cinsten bir muvaffakiyet elde edemedi. Bu tarihten sonra, Güney Lübnan coğrafyasını yansıtan ‘Güney Kıbrıs’ta ağır askeri tatbikatlar düzenledi. Bu tatbikatlar, o periyot uzmanlar tarafından, ‘savaş provası’ biçiminde tanımlanmıştı.

İSRAİL’DEN TAMPON BÖLGE ÖNERİSİ

İsrail Diaspora Bakanı Amichai Chikli, Lübnan’ın güneyinde yaşayan halkın sürülerek bölgede ‘tampon bölge’ oluşturulması teklifinde bulundu.

Lübnan’ın güneyi, Hizbullah’ın güçlü olduğu ve İsrail’e karşı-saldırılar düzenlediği bir alan. Burada bir tampon bölge oluşturulması, kısa vadede Hizbullah’ın işini zorlaştırabilir. Ayrıyeten, İsrail’e savunma sınırını genişletme ve mümkün tehditlere karşı erken müdahale imkanı sağlayabilir. Orta vadede ise bölgedeki demografik ve siyasi yapının değiştirilmesi İsrail lehine bir güç dengesi oluşturabilir. 

Peki, İsrail bunu başarabilir mi, ya da böylesi bir atılım, İsrail açısından olumlu bir sonuç üretebilir mi?

İsrail, 1982-2000 yılları ortasında Lübnan’ın güneyinde bir ‘güvenlik kuşağı’ oluşturmuş, ancak bu tecrübe, İsrail’e kısa vadede güvenlik sağlasa da uzun vadede direniş hareketlerini güçlendirmiş ve memleketler arası reaksiyonlara yol açmıştı. Tıpkı senaryonun tekrar etmesi kuvvetli bir ihtimal.

GEÇMİŞTEN BİR ÖRNEK: GOLAN ZİRVELERİ’NİN İLHAKI

Stratejik değere sahip bölgelerin denetim altına alınması ve nüfusunun değiştirilmesi, İsrail’in güvenlik siyasetlerinde daha evvel de rastlanan bir uygulama olmakla birlikte bunun en bariz örneği, Golan Tepeleri‘nin ilhakıdır.

İsrail, 1981 yılında çıkardığı ‘Golan Dorukları Yasası’ ile Suriye’ye ilişkin olan bölgeyi ilhak etmişti. Memleketler arası toplum ve BMGK, bu ilhakı tanımasa da İsrail, bölgedeki işgalini hala sürdürmekte.

İsrail’in genişleme isteğinin, Batı Şeria ile sonlu olmadığı çok açık. Geçmiş örnekler de bunu doğruluyor. Lakin şu var ki dünya ve jeopolitik istikrarlar tüm süratiyle değişiyor. Haritaların nasıl biçimleneceği şu an için öngörülebilir bir olgu değil. Kurşun, kalemden ağır gelir mi? Onu da daima birlikte izleyip göreceğiz.