Türkiye’de kamu sektörünün danışmanlık hizmetlerine ayırdığı bütçe büyük bir artış göstererek 8 milyar TLseviyesine ulaştı. Sayıştay raporlarının da dikkat çektiği bu harcama kalemi, 2021-2024 yılları arasında büyük bir ivme kazandı. Kamu adına satın alınan danışmanlık hizmetlerinin maliyeti her geçen yıl artarken, tasarruf paketlerinintartışıldığı bir dönemde bu harcamalar kamuoyunun gündemine oturdu.
Sayıştay Raporları ve Artan Giderler
Sayıştay’ın raporlarına göre, Ocak 2021-Haziran 2024 döneminde kamu tarafından yapılan danışmanlık hizmeti ödemeleri dikkat çekici boyutlara ulaştı. Özellikle 2021 yılından itibaren bu harcamalarda önemli bir artış görüldü. 2021 yılında danışmanlık hizmetlerine ödenen toplam tutar 624 milyon 571 bin TL olarak kaydedilirken, sonraki yıllarda bu rakam hızla yükseldi.
2022 ve 2023 yıllarında danışmanlık hizmeti için harcanan paranın sırasıyla 1 milyar 561 milyon 738 bin TL ve 3 milyar 742 milyon 880 bin TL seviyelerine çıkması, kamunun bu alandaki harcama eğiliminde ciddi bir artış olduğunu gösteriyor. Özellikle 2023 yılında 2021 yılına kıyasla danışmanlık hizmetlerine yapılan harcamaların yüzde 499,2oranında arttığı raporlandı. Bu çarpıcı artış, kamuoyunda tartışmalara neden oldu.
2024 Yılı Giderleri
2024 yılı itibarıyla da kamunun danışmanlık hizmetlerine olan bağımlılığı devam etti. Yılın ilk yarısında yapılan harcamalara bakıldığında, 2 milyar 59 milyon 447 bin TL’lik ödeme yapıldığı görülüyor. Kamu Alımları İzleme Raporu’na göre, bu eğilim 2024 yılı boyunca da sürecek gibi görünüyor. Kamu adına milyarlarca liralık danışmanlık hizmeti satın alımının sürmesi, kamu harcamalarının yönetiminde tasarruf tedbirlerinin ne derece etkili olduğu sorusunu da beraberinde getiriyor.
Kamunun Tasarruf Paketi ve Harcamalar
Son yıllarda kamu harcamalarının yönetimi ve verimliliği konusunda çeşitli tartışmalar yaşanıyor. Hükümet, tasarruf paketleri ile kamu harcamalarında kısıtlamalara gidileceğini açıklasa da, özellikle Cumhurbaşkanlığı Sarayıharcamaları, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projeleri ve sermayeye sağlanan ayrıcalıkların bu kısıtlamaların dışında tutulduğu eleştiriliyor. Danışmanlık hizmetlerine yönelik yapılan bu harcamalar da tasarruf paketlerinin etkinliği konusunda soru işaretleri yaratıyor.
Danışmanlık Hizmetlerinin Artış Sebepleri
Kamunun bu denli yüksek danışmanlık giderlerine sahip olmasının arkasındaki sebepler tam olarak netleştirilememiş olsa da, çeşitli analizler bu artışın arkasında birkaç temel nedeni işaret ediyor. Kamu projelerinin büyüklüğü, uluslararası danışmanlık firmalarına olan bağımlılık ve karmaşık proje yönetim süreçleri, danışmanlık hizmetlerine olan ihtiyacı artıran başlıca faktörler arasında yer alıyor. Bunun yanı sıra, kamu projelerinde şeffaflığın ve hesap verebilirliğin sağlanması adına dışarıdan alınan danışmanlık hizmetlerinin rolü de göz ardı edilmemeli.
Kamu Harcamalarındaki Dengesizlikler
Danışmanlık harcamalarının bu denli yüksek seviyelere ulaşması, kamu bütçesindeki harcama kalemlerinin daha dikkatli incelenmesi gerektiğini gösteriyor. Sayıştay’ın raporlarına göre, kamunun danışmanlık hizmeti harcamaları her geçen yıl artarken, bu harcamaların verimliliği ve kamuya olan katkısı tartışma konusu olmaya devam ediyor. Özellikle 2023 yılınakadar bu harcamaların hızla artış göstermesi, kamuoyunda ciddi eleştirilere yol açtı.
Gelecekte Kamunun Harcama Eğilimleri
2024 yılı itibarıyla da kamunun danışmanlık hizmetlerine olan bağlılığının devam ettiği göz önünde bulundurulduğunda, bu alanda yapılacak harcamaların gelecekte de artmaya devam edeceği tahmin ediliyor. Kamu Alımları İzleme Raporu‘nda yer alan verilere göre, 2024’ün ikinci yarısında da önemli miktarda danışmanlık hizmeti satın alınması bekleniyor. Bu harcamaların sürdürülebilir olup olmadığı ve kamu bütçesine getirdiği yük ise önemli bir tartışma konusu olarak gündemde kalmaya devam edecek.
Kamunun danışmanlık hizmetleri için yaptığı harcamalar, kamu bütçesinin yönetimi konusunda önemli bir tartışma konusu olmayı sürdürüyor. 2021-2024 yılları arasında bu harcamalarda yaşanan büyük artış, kamuoyunun dikkatini çekerken, tasarruf paketleri ve kamu harcamalarının verimliliği üzerine yapılan tartışmaların da alevlenmesine neden oldu. Kamu projelerinin başarısına ve bütçe yönetimine olan etkisi, danışmanlık hizmetlerinin gelecekte nasıl şekilleneceği konusunda belirleyici olacak.
