Suriye’de silahlı grupları birleşik bir ulusal ordu altında toplama çabaları, Mart ayında kıyı bölgelerinde patlak veren şiddet olaylarıyla büyük bir darbe aldı. Kontrolsüz silahlı grupların sivillere yönelik saldırıları, yeni yönetimin güvenlik güçleri üzerindeki hakimiyetinin zayıflığını gözler önüne serdi.
Geçici Cumhurbaşkanı Ahmet Şara, göreve geldiği günden bu yana silahlı grupları birleştirme ve merkezi bir ordu kurma çağrısı yapıyordu. Ancak Suriye’nin kuzeybatısında yüzlerce sivilin ölümüne neden olan olaylar, bu hedefin ne kadar uzakta olduğunu ortaya koydu.
Esad’a Bağlı İsyancılar Kıyı Bölgelerini Vurdu
Şiddet dalgası, 6 Mart’ta Beşar Esad’a sadık isyancı grupların, kıyı bölgelerindeki hükümet güçlerine saldırmasıyla başladı. İnsan hakları örgütlerine göre, hükümete bağlı güvenlik güçleri, bu saldırılara sert bir şekilde karşılık verirken, yerel milis gruplar ve silahlı siviller de çatışmalara katıldı.
Tartus ve Lazkiye’de yaygın mezhep temelli saldırılar yaşandı. Hak örgütlerine göre:
- Hükümetin kontrolü dışındaki silahlı gruplar yerleşim bölgelerini bombaladı.
- Evler yakıldı, yağmalamalar gerçekleştirildi.
- Alevi siviller hedef alındı, çok sayıda kişi infaz edildi.
Bu olaylar, yeni yönetimin ordu birliği oluşturma sürecinde ciddi güvenlik açıkları olduğunu ortaya çıkardı.
Ölü Sayısı 800’ü Aştı: Şara, Sorumluların Yargılanacağını Açıkladı
Suriye İnsan Hakları Ağı’nın raporuna göre, hükümetin disiplinsiz milisleri ve yabancı savaşçıları üzerinde tam kontrol sağlayamaması, sivillere yönelik ihlallerin başlıca nedenlerinden biri.
Gözlemcilere göre, 6 Mart’tan bu yana belgelenen cinayetlerin sayısı 1000’i geçti. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi ise, çoğunluğu Alevi sivillerden oluşan toplam ölü sayısının 1500’e ulaştığını bildirdi.
Geçici Cumhurbaşkanı Ahmet Şara, saldırılara karışanların yargılanacağına dair güvence verdi. Ancak hükümet yetkililerinin olaylarla doğrudan bağlantılı olduğuna dair kesin bir kanıt bulunmuyor.
Şara, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada:
“Suriye bir hukuk devletidir. Hukuk herkes için gereğini yapacaktır.” ifadelerini kullanarak olayların soruşturulacağını duyurdu.
Geçici Hükümetin Kontrol Mücadelesi
Suriye’de Esad sonrası yönetimi devralan geçici hükümet, farklı grupları tek çatı altında toplamaya çalışsa da güvenlik güçleri üzerindeki denetiminin sınırlı olduğu gözlemleniyor.
Suriye’nin büyük bir bölümü, hükümetle tam olarak birleşmeyen silahlı milisler tarafından kontrol ediliyor. Bunlar arasında:
- Kuzeydoğuda Kürt liderliğindeki milisler,
- Şam’ın güneydoğusundaki Dürzi milisler,
- Hükümetle bağlantısız yerel silahlı gruplar bulunuyor.
Suriye’deki silahlı gruplar üzerine çalışmalar yürüten Lancaster Üniversitesi’nden Rahaf Aldoughli, birleşik bir ordu fikrinin gerçeğe dönüşmediğini belirtiyor:
“Birleşmenin hepsi lafta. Ortada zayıf bir komuta yapısı var.”
Silahlı Grupların Disiplinsizliği Tehlike Yaratıyor
Uzmanlara göre, Şara’nın liderlik ettiği yeni güvenlik güçleri, Heyet Tahrir el-Şam’dan gelen savaşçılara dayanıyor. Ancak bu grubun bütün ülkeyi güvence altına almak için yetersiz olduğu vurgulanıyor.
Chatham House danışmanı Haid Haid, yeni orduya dair şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Bu silahlı grupların disiplinini ve yapılarını iyileştirmek için çok fazla çaba sarf edilmedi. Gördüğümüz şey, bu güçlerin ne kadar parçalı ve kötü eğitimli olduğunun bir örneği.”
Bu durum, geçici hükümetin yönetim kapasitesinin sınırlı olduğunu ve ülkede uzun vadeli istikrar sağlamanın zor olacağını ortaya koyuyor.
