Ekonomist Mahfi Eğilmez, 2014’te kaleme aldığı “Temel Yanılgılarımız” başlıklı yazısını, 11 yıl sonra yeniden gündeme getirdi. Eğilmez, “Aradan on yıldan fazla geçmiş, daha da geriye gitmişiz. Türkiye ilginç bir biçimde geriye doğru ilerliyor” diyerek, yıllar önce yaptığı tespitlerin bugün hâlâ geçerliliğini koruduğunu vurguladı.
“Temel Yanılgılarımız” Yazısı Yeniden Gündemde
Eğilmez’in 21 Mayıs 2014 tarihli yazısı, Türkiye’nin siyasal, toplumsal ve düşünsel sorunlarını yedi ana başlık altında ele alıyordu. 11 yıl sonra yaptığı paylaşım, Türkiye’nin hâlâ aynı hatalarla mücadele ettiğini ortaya koydu. Yazının merkezinde demokrasi, hukuk, eğitim ve anayasa gibi temel kavramlara yönelik yanlış algılar yer aldı.
Demokrasi: Seçimle Sınırlı Sanmak
İlk yanılgı, demokrasinin sadece sandıktan ibaret olduğu inancıydı. Eğilmez’e göre, seçim kazanmak her şey demek değildir. “Seçimi kazananlar tüm sistemi kendi lehine şekillendirmeye başlarsa demokrasi biter,” diyerek uyardı. Azınlık haklarının korunmadığı bir ortamda gerçek demokrasiden söz edilemeyeceğini vurguladı.
Hukuk: Yasa Çıkarmakla Bitmiyor
İkinci başlıkta, hukukun yalnızca yasa çıkarmakla karıştırılması eleştirildi. Eğilmez, Türkiye’nin en büyük sorununun, kendi koyduğu kuralları hayata geçirememesi olduğunu ifade etti. “Uygulama kültürü eksikse, en iyi yasalar bile sonuç vermez,” dedi.
Eğitim: Sorgulamayan Kuşak Yetiştiriliyor
Eğitim sistemine dair değerlendirmesinde Eğilmez, analiz yeteneği kazandırmayan ezberci yapıyı hedef aldı. “Üniversite kazanmak için değil, düşünmeyi öğrenmek için eğitim verilmeli,” diyerek bugünkü sistemin bilim, sanat ve liderlik yetiştiremeyecek düzeyde olduğunu savundu.
Bilgi Kuşaktan Kuşağa Artıyor Ama…
Dördüncü bölümde “Büyüklerimiz bizden daha iyi bilir” anlayışı sorgulandı. Eğilmez, her yeni neslin bilgiye daha kolay ulaştığını ancak analiz ve sentez yeteneğinin gelişmediğini belirtti. “Soru sormaktan korkan bir kuşak yetişiyor,” diyerek ifade özgürlüğünün gelişmenin temel şartı olduğunu vurguladı.
Cumhuriyetin Kıymeti Bilinmedi
Eğilmez, cumhuriyet sayesinde kazanılmış hakların değerinin yeterince anlaşılamadığını söyledi. “Kadın-erkek eşitliği, ifade özgürlüğü gibi kazanımlar son on yılda ciddi gerileme yaşadı,” diyerek bu gerilemenin hem cumhuriyeti hem demokrasiyi zayıflattığını ifade etti.
Türkiye Üretiyor Ama Tasarruf Edemiyor
Altıncı başlıkta “Türkiye üretmiyor” algısının yanlışlığına dikkat çekildi. Eğilmez, ülkenin üretim yaptığı ancak tasarruf oranlarının yetersiz kaldığını belirtti. Özellikle hizmet üretiminin hâlâ yeterince değer görmediğini ifade etti.
Anayasa Değil, Uygulama Sorunu Var
Yedinci ve son başlıkta ise anayasa değişikliklerine duyulan abartılı inanç eleştirildi. Eğilmez, sorunun metinde değil, uygulamada olduğunu söyledi. “1982 Anayasası’nın düşünce özgürlüğünü savunan maddesi var ama uygulanmıyor,” diyerek zihniyet değişiminin şart olduğunu vurguladı.
