Kalp damar sağlığı, her bireyin yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bir konudur. Ancak ne yazık ki bazı hastalıklar, sinsice ilerleyerek fark edilmeden büyük sorunlara yol açabilir. Bu hastalıklardan biri de lenfödemdir. Ankara Beytepe Murat Erdi Eker Devlet Hastanesi’nden Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Özlem Öndeş’e göre, bu durum artık dünya genelinde “gizli bir salgın” olarak nitelendirilmektedir. Dr. Öndeş ayrıca, venöz tromboembolizmin de önlenebilir ölümler arasında ilk sıralarda yer aldığını belirtiyor. Her iki rahatsızlık da önlem alınması halinde kontrol altına alınabilir.
Venöz Tromboembolizm Nedir, Neden Tehlikelidir?
Venöz tromboembolizm, damarlarda meydana gelen kan pıhtılarının kan akışını engellemesi durumudur. Bu pıhtılar çoğunlukla bacak damarlarında oluşur ancak akciğer, beyin, böbrek gibi hayati organlara da ulaşabilir. Bu durum, ölümle sonuçlanabilen ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Toplardamarlarımız, oksijeni azalmış kanı kalbe taşıyan damar sistemidir. Eğer bu sistem zarar görürse, damar içindeki kapakçıklar işlevini kaybedebilir. Bu da kanın geriye doğru sızmasına veya her iki yönde kontrolsüz akmasına neden olur. Kronik venöz yetmezlik, bu durumun en belirgin örneğidir.
Lenfödem: Sessiz ve Sinsi Bir Tehlike
Özellikle meme kanseri sonrası cerrahi müdahale geçiren hastalarda lenfödem gelişme riski yüksektir. Koltuk altındaki lenf düğümleri alındığında, lenfatik dolaşım zarar görebilir. Sonuç olarak, dokularda sıvı birikimi olur ve bu da lenfödemi tetikler. Hastalık genellikle ağrı, şişlik, ağırlık hissi ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle kendini gösterir. Fakat başlangıçta sessiz ilerlediği için geç fark edilir.
Lenfödem ve Venöz Hastalıklardan Korunma Yolları
Dr. Öndeş, bu iki hastalığın da önlenebilir olduğuna dikkat çekiyor. Korunmak için yaşam tarzında bazı basit ama etkili değişiklikler yapmak yeterlidir:
- Daha az yağlı besin tüketilmelidir.
- Günlük yaşamda daha fazla egzersiz yapılmalıdır.
- Tütün ürünleri tamamen bırakılmalıdır.
- Vücut yeterli miktarda su ile desteklenmelidir.
- Otururken bacakları yukarı kaldırmak, kan dolaşımını kolaylaştırır.
- Bol ve rahat kıyafetler tercih edilmelidir.
- Cilt bakımı ihmal edilmemelidir.
- Uygun ayakkabı seçimi, özellikle ayak bileği çevresinde baskı oluşturmamalıdır.
Venöz Hastalıklarda Belirtiler ve Risk Faktörleri
Venöz hastalıklar, yedi ayrı grupta incelenebilir. Bunların başında varis, venöz ülser, venöz reflü ve pıhtı oluşumu gelir. Risk faktörleri ise oldukça çeşitlidir:
- Ailede venöz hastalık geçmişi bulunması
- Uzun süre ayakta kalmak veya oturmak
- Gebelik süreci
- Obezite (Vücut kitle indeksi >30)
- Kadın olmak
- Doğum kontrol hapı kullanmak
- Sigara içmek
Belirtiler arasında bacaklarda ağrı, şişme, kaşıntı, sıcaklık artışı, kızarıklık ve görünür damarlarda genişleme yer alır. Bu belirtiler ihmal edilmemeli ve erken teşhis için mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.
Toplumda Farkındalık Artmalı
Sağlık Bakanlığı’nın “7-13 Nisan Kalp Damar Sağlığı Haftası” kapsamında düzenlediği etkinlikler, toplumsal farkındalığı artırmayı hedeflemektedir. Toplardamar sağlığı ve lenfatik sistem konusunda bilinçlenen bireyler, hem kendi yaşamlarını hem de toplum sağlığını olumlu yönde etkileyebilir. Çünkü erken teşhis ve yaşam alışkanlıklarındaki basit değişiklikler, bu hastalıkların oluşumunu büyük oranda önleyebilir.
