Myanmar’da meydana gelen 7,7 büyüklüğündeki deprem, yalnızca bu ülkeyi değil, Çin ve Tayland’ı da etkisi altına aldı. Uzmanlar, büyük çaplı can kaybının kaçınılmaz olduğunu belirtirken, asıl sorumlunun çöken altyapı olduğuna dikkat çekti. ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu (USGS), “yaygın felaket” uyarısında bulunurken, İngiltere’den gelen açıklamalarda modern yapıların büyük tehdit oluşturduğu belirtildi.
USGS: Felaket Yaygın ve Ölümcül Olabilir
USGS, depremin merkez üssünün Myanmar’ın Sagaing kentinin kuzeybatısı olduğunu belirtti. Ajans, otomatik sistemlerce kırmızı alarm verildiğini ve bölgede yüksek can kaybı ile devasa maddi hasar olasılığının çok güçlü olduğunu açıkladı. Merkez üssüne yakın bölgelerde bir milyondan fazla insanın yaşadığı belirtilirken, ölüm sayısının 10 bin ila 100 bin arasında olabileceği ve bunun yüzde 35 ihtimalle gerçekleşebileceği ifade edildi.
Ekonomik açıdan da durum vahim. USGS raporunda, zararın Myanmar’ın yıllık gayrisafi yurtiçi hasılasını aşabileceği vurgulandı.
Modern Yapılar Risk Saçıyor
İngiliz Jeoloji Araştırmaları Kurumu’ndan Brian Baptie, Myanmar’da son yüzyılda çok sayıda büyük deprem yaşandığını ancak şehirleşmenin kontrolsüz şekilde artmasıyla yapı kalitesinin düştüğünü ifade etti. Royal Holloway Üniversitesi’nden Ian Watkinson ise özellikle yüksek betonarme binaların patlama gibi çökmesinin felaketin boyutunu artırdığını söyledi.
Watkinson’a göre, geçmişte daha fazla ahşap ve az katlı yapı bulunduğundan, depremlerin etkisi sınırlı kalıyordu. Bugünse denetimsiz dikilen çok katlı binalar, depremle birlikte toplu yıkıma neden oluyor.
UCL’den Ilan Kelman: “Yıkımı İhmal Yarattı”
UCL Afet Azaltma Uzmanı Ilan Kelman, “Depremler değil, çöken altyapılar öldürür” diyerek tüm dünyada sık tekrar edilen uyarıyı hatırlattı. Kelman, “Bu felaket, Myanmar yönetimlerinin yıllardır yapmadığı hazırlıkların acı faturasını ortaya koydu” dedi.
Kelman’a göre depremin öldürücü etkisi, yalnızca yerin altındaki hareketle değil, yerin üstündeki ihmaller zinciriyle oluştu.
Tayland’da Gökdelen Çöktü: Zemin Yapısı Felaketi Büyüttü
Deprem, merkez üssüne yaklaşık 1000 kilometre uzaklıkta olan Tayland’da da ciddi etkiler yarattı. Bangkok’ta inşaat halindeki 30 katlı bir gökdelen çöktü, çok sayıda işçinin enkaz altında kaldığı bildirildi.
İnşaat ve çevre mühendisi Christian Malaga-Chuquitaype, Bangkok’un yumuşak zemin yapısının sarsıntıyı şiddetlendirdiğini açıkladı. Uzman, “Zemin yapısı, depremin etkisini artırır. Bangkok aktif fay hattı üzerinde değil ama bu zeminde etki daha güçlü hissedilir” dedi.
Aynı uzman, bölgede yaygın olarak kullanılan düz döşeme sisteminin de ciddi bir risk olduğunu belirtti. “Bu sistem, deprem sırasında kırılganlık gösteriyor ve çökme riski yüksek,” diyerek çöken binada da bu tekniğin kullanıldığını vurguladı.
Bangkok’ta Geniş Taramalar Başlıyor
UCL Felaket Riski Modelleme Uzmanı Roberto Gentile, yaşanan çöküşün ardından Bangkok’taki tüm yüksek yapılar için acil bir tarama yapılması gerektiğini savundu. Taylandlı yetkililer de harekete geçti. Bangkok Belediyesi, 100’den fazla mühendisin sahaya çıkarılarak yapı kontrollerine başlayacağını duyurdu.
Bu adım, benzer faciaların önüne geçilmesi adına kritik görülüyor.
