Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından daha önce kanun hükmünde kararname (KHK) ile düzenlendiği için iptal edilen kritik düzenlemeler, bu kez AKP tarafından yasa teklifi olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunuldu. Bu adım, kamu personel rejimi başta olmak üzere, devletin temel işleyişinde geniş çaplı değişikliklerin habercisi olarak yorumlandı.
Kamuya Sınavsız Atamanın Önü Açılıyor
Yeni yasa teklifi, Devlet Memurları Yasası‘na aykırı şekilde, sınavsız ve koşulsuz kamu atamalarını mümkün kılacak hükümler içeriyor. Bu düzenlemeyle birlikte, liyakat ilkesinin zedelenebileceği endişeleri yeniden gündeme geldi.
Özellikle dikkat çeken bir madde, bazı kamu kurumlarında sınav şartı aranmadan memur ataması yapılmasının önünü açıyor. Bu düzenleme, daha önce AYM tarafından KHK ile getirildiği için iptal edilmişti. Ancak şimdi yasa formunda geri dönüyor.
Cumhurbaşkanlığı İçin Özel Statü Tanımlanıyor
Teklifte yer alan bir diğer dikkat çeken başlık ise Cumhurbaşkanlığı bünyesinde çalışan personelin sendikal haklardan mahrum bırakılması. Yeni düzenlemeye göre:
- Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatında çalışanlar sendika kuramayacak.
- Hiçbir sendikaya da üye olamayacaklar.
Bu madde, “Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin özelliği ve güvenlik şartları” gerekçesiyle savunulsa da, çalışan hakları açısından ciddi tartışmalar yaratması bekleniyor.
Cumhurbaşkanlığı Mali İşlemlerinde Tam Yetki
Yasa teklifine göre, Harcırah Kanunu, Taşıt Kanunu, Devlet İhale Kanunu, Kamu Konutları Kanunu, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu gibi temel yasalar, Cumhurbaşkanlığı ve bağlı kuruluşlarında uygulanmayacak. Bu düzenleme sayesinde:
- Tüm mali iş ve işlemler doğrudan Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenecek.
- Kurum içi harcama, ihale, taşınmaz kullanımı gibi süreçler denetim dışı kalabilecek.
Bu durum, “şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine aykırı” olarak değerlendirilirken, muhalefet çevrelerinden tepki topladı.
Kamu Personeli Artık Sözleşmeli Olabilecek
Yine yasa teklifinde yer alan önemli maddelerden biri de devlet memuru çalıştırılmayan kamu kurumlarında sözleşmeli personel istihdamı. Bu kişiler, idari hizmet sözleşmesi ile işe alınacak ve doğrudan İş Kanunu‘na tabi olacak.
Bu hamle, kamu personel rejiminde köklü bir değişikliğe işaret ediyor. Uzmanlar, bu yolla memur güvencesinin ortadan kalkabileceğini ve istihdamın siyasi baskılara açık hale gelebileceğini belirtiyor.
Özel Gelirler, Kamu Gelirlerinden Ayrılacak
Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın yürüttüğü hizmetlerden elde edilen gelirler de artık “özel gelir” olarak sınıflandırılacak. Bu gelirlerin nerelere ve nasıl harcanacağı konusunda denetim mekanizmalarının zayıflayabileceği endişesi öne çıkıyor.
Bu düzenlemeyle birlikte, bakanlık kaynaklarının merkezi bütçeden bağımsız hale gelmesi, kamu maliyesi sisteminde önemli bir farklılaşma yaratabilir.
Hukuki Tartışmalar ve Siyasi Etkiler Kapıda
AYM tarafından daha önce iptal edilen düzenlemelerin yasa teklifi formunda yeniden TBMM’ye sunulması, hem hukuki hem de siyasi alanda geniş yankı uyandırdı. Özellikle kamu personel rejiminin yeniden şekillendirilmesi, sendikal hakların kısıtlanması ve Cumhurbaşkanlığı’nın mali işlemlerinde sınırsız yetki verilmesi, demokratik sistem açısından önemli tartışmalar yaratacak gibi görünüyor.
