ABD, uzun yıllardır uyguladığı Suriye yaptırımları konusunda tarihi bir adım attı. ABD Hazine Bakanlığı, 13 Mayıs’ta yayımladığı genel lisansla Suriye’ye uygulanan yaptırımları fiilen hafiflettiğini duyurdu. Bu karar, Washington yönetiminin bölgedeki stratejisini yeniden şekillendirme çabasının önemli bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.
ABD-Suriye İlişkilerinde Dönüm Noktası
ABD Başkanı Donald Trump’ın Suudi Arabistan ziyaretinde Suriye Geçici Yönetimi Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile görüşmesi sonrası yaptığı açıklamalar dikkat çekmişti. Trump, “Cumhurbaşkanı Erdoğan da Suriye yaptırımlarının kaldırılmasını talep etti. Ortadoğu’daki pek çok lider bu konuda hemfikir. Artık zamanı geldi,” ifadelerini kullanmıştı. Bu açıklamaların ardından gelen lisans kararı, ABD’nin söylemini eyleme döktüğünü gösteriyor.
Hazine Bakanlığı’ndan Genel Lisans: “Yaptırımlar Fiilen Kalktı”
ABD Hazine Bakanlığı tarafından yayımlanan genel lisans, Suriye Yaptırımları Yönetmeliği kapsamındaki birçok yasaklı işlemi serbest bıraktı. Açıklamada, lisansın “yaptırımları fiilen kaldırdığı” açıkça belirtildi. Bu hamle, ‘Önce Amerika’ stratejisiyle uyumlu olarak yeni yatırım olanaklarını ve özel sektör girişimlerini teşvik etmeyi hedefliyor.
ABD’den Net Mesaj: “İstikrarlı ve Birleşik Bir Suriye’yi Destekliyoruz”
ABD Dışişleri Bakanlığı, Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası kapsamında bir muafiyet yayınlayarak, bu lisansın müttefiklerin ve bölge ülkelerinin Suriye’deki potansiyeli ortaya çıkarmasına katkı sağlayacağını belirtti. Açıklamada, “ABD, kendisiyle ve komşularıyla barışık, birleşik bir Suriye’yi desteklemeye kararlıdır,” denildi. Ayrıca bu kararın, Beşar Esed rejiminin insan hakları ihlallerini desteklemeyeceği özellikle vurgulandı.
Yeni Yatırımlar ve Ekonomik Faaliyetler Serbest
Yayımlanan lisansla birlikte ABD’nin Suriye ekonomisi, finans sektörü ve altyapısına yönelik kısıtlamalarda gevşeme sağlandı. Bu kapsamda:
- Yeni yatırımlar yapılabilecek
- Finansal ve teknik hizmetler sunulabilecek
- Suriye menşeli petrol ve petrol ürünleriyle ilgili işlemler gerçekleştirilebilecek
Ayrıca, belirlenen kişiler ve yeni geçici hükümetle yapılacak işlemlere de izin verildi. ABD’li finans kuruluşlarının Suriye Ticaret Bankası için hesap tutmasına özel izin verilmesi de dikkati çeken bir başka detay oldu.
Sezar Yasası’nda 180 Günlük Muafiyet
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Başkan Trump’ın talimatıyla Sezar Yasası yaptırımlarından 180 gün süreyle feragat ettiklerini açıkladı. Bu süre boyunca:
- Elektrik, su ve sanitasyon hizmetleri kolaylaştırılacak
- İnsani yardım faaliyetleri daha etkili şekilde yürütülebilecek
Rubio, bu adımların Suriye’nin toparlanma sürecine doğrudan katkı sağlayacağını belirtti.
Yaptırımların Geçmişi: 1979’dan Bugüne
ABD’nin Suriye’ye uyguladığı yaptırımların geçmişi 1979 yılına dayanıyor. O dönem Suriye, “teröre destek veren ülke” olarak ilan edilmişti. 2004’te ithalat ve ihracat kısıtlamaları eklendi, 2011’de iç savaşın patlak vermesiyle kısıtlamalar daha da sertleştirildi.
2020’de yürürlüğe giren Sezar Yasası, Esed rejiminin insan hakları ihlallerine sert tepki olarak gündeme gelmişti. Bu yasa kapsamında:
- Ekonomik kısıtlamalar getirildi
- Savunma sanayine yönelik ihracat durduruldu
- Suriye Merkez Bankası ve finans kurumları hedef alındı
- ABD’li şirketlerin Suriye ile ticaret yapması engellendi
İran, Rusya ve Kuzey Kore’ye Kapılar Kapalı
Yeni genel lisans, Suriye’nin başlıca destekçileri olan İran, Rusya ve Kuzey Kore’yi açıkça dışarda bıraktı. Bu ülkeler lehine yapılacak işlemlerin lisans kapsamında yer almadığı bildirildi. Bu durum, ABD’nin Esed rejimini destekleyen ülkelere karşı tavizsiz duruşunu sürdürdüğünü gösteriyor.
