ABD’nin New York eyaletinde 2022 yılında gerçekleşen şok edici saldırının ardından, dünyaca ünlü yazar Salman Rüşdi’yi bıçaklayan Hadi Matar, 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Lübnan asıllı saldırgan, edebiyat dünyasını sarsan bu olayın baş faili olarak uzun yıllar cezaevinde kalacak.
Salman Rüşdi’ye Yapılan Saldırı Nasıl Gerçekleşti?
12 Ağustos 2022’de, New York’un Chautauqua bölgesinde düzenlenen bir konferans sırasında sahneye çıkan Salman Rüşdi, henüz konuşmasına başlamadan önce seyirciler arasında bulunan Hadi Matar tarafından saldırıya uğradı. Matar, Rüşdi’yi karın, boyun ve yüzünden 15 kez bıçakladı. Olay sırasında 75 yaşındaki yazar ağır yaralanırken, bir gözünü tamamen kaybetti.
Bu vahşi saldırı, tüm dünyada infial yaratırken, ifade özgürlüğü ve yazar güvenliği konularında derin tartışmaları da beraberinde getirdi. Rüşdi, saldırıdan sonra yaptığı açıklamada, gözünün “rafadan yumurta gibi yanağından sarktığını” ve yaşadığı travmanın etkilerini her gün hissettiğini söyledi.
Matar Neden Salman Rüşdi’ye Saldırdı?
Soruşturma sürecinde elde edilen bilgilere göre, saldırgan Hadi Matar’ın bu saldırıyı gerçekleştirmesindeki motivasyon, 2006 yılında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın yaptığı bir konuşmaya dayanıyor. Nasrallah, konuşmasında “Şeytan Ayetleri” adlı kitap nedeniyle İranlı dinî otoritelerin Rüşdi hakkında verdiği ölüm fetvasını desteklemişti.
Mahkeme belgelerine göre Matar, saldırı öncesi kitabı yalnızca “birkaç sayfa” okuduğunu itiraf etti. Ancak yine de Rüşdi’ye karşı büyük bir nefret beslediğini dile getirdi. Bu itiraf, saldırının kitaptan ziyade ideolojik etkilenimle yapıldığını gözler önüne serdi.
Şeytan Ayetleri ve Fetva Süreci
Salman Rüşdi, 1988 yılında yayımladığı “Şeytan Ayetleri” romanıyla, İslam dünyasında büyük tartışmaların odak noktası olmuştu. Kitap, İran’da tepkiyle karşılanmış ve dönemin lideri Ayetullah Humeyni, Rüşdi hakkında ölüm fetvası vermişti. Bu fetva, yazarın uzun yıllar boyunca gizli ve koruma altında yaşamasına neden olmuştu.
Humeyni’nin ölümünden sonra İran’ın başına geçen Ali Hamaney ise bu fetvanın hâlâ geçerli olduğunu vurgulamıştı. Rüşdi, yıllar boyunca hem fiziksel hem de psikolojik güvenlik riskiyle karşı karşıya kaldı.
Mahkeme Kararı ve Sonuç
Üç ay önce “cinayete teşebbüs” suçundan suçlu bulunan Hadi Matar, bugün Chautauqua bölge mahkemesinde yapılan duruşmada 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme heyeti, olayın bilinçli ve organize şekilde gerçekleştirildiğini vurguladı. Ayrıca Matar’ın herhangi bir pişmanlık belirtisi göstermemesi, cezayı ağırlaştıran unsurlar arasında yer aldı.
Bu karar, hem Rüşdi’nin hem de ifade özgürlüğü savunucularının bir nebze olsun rahat nefes almasını sağladı. Ancak olayın bıraktığı izler, yazarın yaşamında derin bir iz olarak kalmaya devam edecek.
