Connect with us

Teknoloji

Sabri Ülker Bilim Ödülü’nü Kök Hücre Biyolojisi alanında çığır açan araştırmalarıyla Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu kazandı

Bu yıl 9.’su gerçekleştirilen Sabri Ülker Bilim Ödülü’nü, kök hücre biyolojisi ve embriyonik gelişim alanındaki çığır açan çalışmalarıyla Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu kazandı. Dr. Karslıoğlu, Berlin Max Planck Moleküler Genetik Enstitüsü’nde yürüttüğü araştırmalarla dikkat çekiyor.

Yayınlanma

@

Sabri Ülker Vakfı tarafından bilimsel çalışmaları desteklemek emeliyle her yıl verilen Sabri Ülker Bilim Mükafatı, bu yıl kök hücre biyolojisi ve embriyonik gelişim üzerine yaptığı çığır açan araştırmalarla Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu’na verildi. Dr. Karslıoğlu, embriyonik gelişim sırasında kök hücrelerin hayatta kalma ve uyku durumunu düzenleyen “diyapoz” sistemi üzerine yaptığı çalışmalarla mükafata layık görüldü. Ödül, İstanbul’da düzenlenen bir merasimle takdim edildi.

Sabri Ülker Vakfı tarafından 2016 yılından beri verilen Sabri Ülker Bilim Mükafatı, İstanbul’da gerçekleştirilen bir merasimle sahibini buldu. Toplum sıhhati üzerine araştırmalar yapan genç bilim beşerlerine verilen en saygın ödül programları ortasında yer alan Sabri Ülker Bilim Ödülü’nün bu yılki sahibi Berlin’deki Max Planck Moleküler Genetik Enstitüsü’nde Kök Hücre Kromatin Grubu’nun liderliğini yürüten Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu oldu. Kök hücre biyolojisi ve embriyonik gelişim alanındaki öncü katkılarından ötürü bu mükafata layık görülen Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu’na mükafatını Yıldız Holding Yönetim Kurulu Lideri Ali Ülker, Yıldız Holding Yönetim Kurulu Üyesi Yahya Ülker, Harvard Sabri Ülker Merkezi ve Ödül Heyeti Lideri Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, Harvard Toplum Sıhhati Fakültesi Dekanı (Harvard T.H. Chan School of Public Health) Prof. Dr. Andrea Baccarelli ve Sabri Ülker Vakfı Lideri Dr. Talat İçöz takdim etti.

Ali Ülker: “Bilim insanlarımızın keşifleri, geleceği şekillendiren itici güçtür”

Sabri Ülker Bilim Ödülü’nün bilimsel araştırmaları destekleyerek topluma ve insanlığa sunduğu katkıya dikkat çeken Yıldız Holding Yönetim Kurulu Lideri Ali Ülker, “Dünya genelinde yaklaşık 9 milyon bilim insanı, insanlığın karşı karşıya olduğu zorluklara tahlil üretmek ve ömür kalitesini artırmak için aralıksız çalışıyor. Bu çalışmaların olumlu sonucu tüm dünyada bilimsel olarak gözlemlenebiliyor. Dünya Sıhhat Örgütü’nün bilgileri, insan ömrünün son yüzyılda dramatik bir formda arttığını gösteriyor. 1900’lerin başında ortalama 31-40 yıl olan hayat müddeti, 2000’lerde gelişmiş ülkelerde 75-80 yıla kadar çıkmış durumda. Bunun nedenini hastalıkların erken kademede teşhisi, tedavisi ve insan hayat döngüsünün epey ayrıntılı bir biçimde biliniyor olması diyebiliriz. Sabri Ülker Bilim Mükafatı ile biz de bu pahalı uğraşların gerisinde durmaktan ve genç bilim insanlarımızı teşvik etmekten büyük bir memnunluk duyuyoruz. Onların özveriyle gerçekleştirdikleri çalışmalar, bugünle birlikte geleceğe de ışık tutuyor. Bu ödül, yalnızca bir takdir değil, bilim dünyasında yeni fikirlerin yeşermesi ve yenilikçi projelerin hayat bulması için de bir taban hazırlıyor. 2010 ile 2020 yılları ortasında dünya genelinde yaklaşık 26,4 milyon bilimsel makale yayınlanmış, bu da bilimsel bilginin süratle arttığını göstermektedir. Gayretlerimiz, genç araştırmacıları motive ederek bilim dünyasına yeni keşifler kazandırmalarına ve insanlığın geleceğini şekillendirmelerine dayanak oluyor. Yıldız Holding ve Ülker ailesi olarak, kendilerini bilime adayan, ülkemize ve insanlığa büyük bir hizmet sunan genç bilim insanlarımızı desteklemeye kararlılıkla devam edeceğiz.

Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil: “Genç bilim insanlarımızın dünya çapındaki başarılarıyla iftihar ediyoruz”

Harvard Sabri Ülker Merkezi Lideri Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil konuşmasında “Sabri Ülker Vakfı’nın bilimsel çalışmalara sunduğu sürdürülebilir dayanağın kıymetine dikkati çekti. Hotamışlıgil şunları kaydetti: “Bilimsel araştırmaların muvaffakiyete ulaşması için önemli bir vakit ve kaynak ayrılması gerekiyor. Bu uzun ve engebeli seyahatte tüm bilim insanlarının teşvik edilmesinin ve muvaffakiyetlerinin taçlandırılmasının çok değerli olduğunu düşünüyorum. Bu sene 9.su düzenlenen Sabri Ülker Bilim Mükafatı ile her yıl farklı alanlardaki değerli keşifleri gerçekleştiren tüm genç Türk bilim insanlarımızın çalışmalarını daima birlikte alkışlıyoruz. Hem hücrelerin hem de canlıların güç ve besin kaynaklarını faal kullanma ve ömrün idamesi için ahenk süreçlerinde faal olan düzeneklerinden biri olan ‘diyapoz’ üzerindeki öncü çalışmaları için mükafata bu yıl layık görülen Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu’nu kutluyorum.” Prof. Hotamışlıgil, Ülker Ailesi ve Sabri Ülker Vakfı’na bilime verdikleri dayanak için teşekkürlerini sunduğunu tabir ederek Dr. Karslıoğlu’nun gelecekteki çalışmalarını bu motivasyonla daha da ileriye taşımasını temenni ettiğini belirtti.

Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu: “Kök hücre ve embriyonun gizemini çözmeye yönelik uğraşlarımızın takdir edilmesi gurur verici”

Ödülün bu yılki sahibi Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu ise şunları söyledi: “Genç bilim insanlarının öncü araştırmalarını bu değerli mükafatla onurlandıran Sabri Ülker Vakfı’na ve heyet üyelerine tüm takımımız ismine teşekkür ediyorum. Ömrün birinci birkaç gününde embriyoların geçirdiği genetik, epigenetik ve metabolik değişimleri incelediğimiz araştırmalarımızın takdir edilmesi bizim için büyük gurur ve motivasyon kaynağı. Embriyonik kök hücre araştırmaları şimdiye kadar bilimde ve hastalıkların tedavisinde büyük adımlar atılmasını sağladı ve bundan sonra da kök hücre tedavilerine ışık tutacak. Layık görüldüğüm bu ödül, sadece kişisel muvaffakiyetin değil, bilimin toplum sıhhatinin gelişimine sunduğu katkının da ödüllendirilmesi manasına geliyor.”

Hastalıkların önlenmesinde çığır açabilecek araştırma

Embriyonik diyapoz çeşitli memelilerde gözleniyor. Misal düzeneklerin insanlarda da mevcut olup olmadığı tartışılırken, Dr. Bulut Karslıoğlu’nun grubu yakın vakitte insan hücrelerinin de diyapoz kapasitesine sahip olduğunu öne sürdü. Hücresel uyku halinin insan bedeninin işleyişinde bir rol oynadığı bilinmektedir; burada uyku halindeki kök hücreler, dokuların yenilenmesi ve onarılması için bir havuz vazifesi görür. Bu nedenle Dr. Bulut Karslıoğlu’nun araştırmaları birebir vakitte başka bağlamlardaki hücresel uyku halleri üzerine yapılan araştırmaların ilerletilmesi potansiyeline de sahiptir.

Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu, araştırma ile ilgili olarak: “Embriyonik sistemimizin, yalnızca bizi değil başka uyku sistemlerini de ilgilendiren temel keşiflere araç olmasını umuyoruz.” diyor.

Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu Kimdir?

Aydan Bulut-Karslıoğlu, 2006 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden (ODTÜ) kimya mühendisliği ana kısım ve biyoloji yan kısım lisans derecelerini aldı. 2006-2008 ortasında Bilkent Üniversitesi’nde moleküler biyoloji ve genetik üzerine yüksek lisans araştırması yapan Bulut Karslıoğlu, 2008 yılında doktora çalışmaları için Almanya’nın Freiburg kentindeki Max Planck İmmünobiyoloji ve Epigenetik Enstitüsü’ne katıldı. Dr. Bulut Karslıoğlu doktora sonrası araştırmaları için 2013’te Kaliforniya Üniversitesi San Francisco Kampüsü’ne dahil oldu. 2018 yılında, Berlin’deki Max Planck Moleküler Genetik Enstitüsü’nde bağımsız araştırma laboratuvarını kuran Bulut Karslıoğlu, son yıllarda Sofja Kovalevskaja Mükafatı, Emmy Noether Fonu ve Avrupa Araştırma Kurulu Fonu üzere itibarlı mükafatlar kazandı. Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu, hala birebir enstitüde Kök Hücre Kromatin Kümesi liderliği vazifesini yürütüyor. Kritik biyolojik süreçlere ışık tutan Dr. Karslıoğlu’nun moleküler biyoloji alanındaki bilimsel çalışmaları ile saygın milletlerarası mecmualardaki yayınları, gelecek jenerasyon bilim insanları için “ilham verici” olarak bedellendiriliyor.

Sabri Ülker Bilim Mükafatı, 2016’dan bu yana beslenme, metabolizma ve toplum sıhhati alanlarında genç Türk bilim insanları tarafından Türkiye’de ve dünya çapında yapılan temel araştırmaları teşvik etmek emeliyle veriliyor. Genç bilim beşerlerine yönelik en itibarlı mükafatlar ortasında yer alan mükafatın proje müracaatları, “bilimsel olarak öncü özelliği taşıyan, yeni düzenekler ortaya çıkaran, toplumun beslenme ve sağlıklı hayat biçimlerini teşvik eden, tamamlanmış ve uygulanabilir olması” kriterlerine nazaran bedellendiriliyor.

Sabri Ülker Bilim Ödülü’nü bugüne kadar kazanan bilim insanları: Doç. Dr. Kıvanç Birsoy, Doç. Dr. Ebru Erbay, Doç. Dr. Ömer Yılmaz, Doç. Dr. Tamer Önder, Doç. Dr. Elçin Ünal, Doç. Dr. Elif Nur Fırat Karalar, Doç. Dr. Nilay Yapıcı ve Doç. Dr. Elvan Böke

Okumaya devam et
Yorum yap

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Teknoloji

iPhone’a uzun vakittir beklenen bir mod gelebilir

iPhone’lara diğerine verildiğinde erişimi kısıtlamaya imkan sağlayacak bir konuk modu gelebilir.

Yayınlanma

@

Apple, iPhone’a güvenlik özellikleri getirmeye devam ederken, bir müddettir kullanıcıların beklediği özelliği getirmeye hazırlanıyor olabilir. Konuk modu olarak isimlendirilen bu özellik sayesinde telefonunuzu süreksiz olarak diğerine verirken erişimi sınırlayabilirsiniz.

iPhone’larda bu türlü bir imkan sunulmuyor. Lakin bir mühlet evvel ortaya çıktığı kadarıyla Apple’ın aldığı bir patent kelam konusu duruma tahlil sunabilir.

iPHONE’A KONUK MODU GELEBİLİR

Ortaya çıkan patentte, iPhone’nun asıl sahibi tarafından öteki kullanıcılar için oluşturulacak bu mod ile iPhone’da yalnızca uygulamalara değil tıpkı vakitte evraklar için de sonlu erişim olacak.

Cihazın sahibi birebir vakitte öteki kullanıcının neye erişip erişemeyeceğine de karar verecek. Bu mod sayesindeyse aygıtın sahibi, iPhone’u süreksiz olarak kullanacak kişinin görebileceği, değiştirebileceği yahut silebileceği her hareketi belirleme imkanına sahip olacak. Bunun yanında bir de ikinci kullanıcıya doğrulama sunulacak ve akabinde erişim sağlanabilecek.

Apple’ın mevcut özellikleri ortasında şu anda bu türlü bir imkan bulunmuyor fakat benzeri biçimde iOS Kontrollü Erişim özelliği aygıtı tek bir uygulama ile sınırlıyor ve kullanılacak özellikleri de sınırlamaya imkan sağlıyor.

Okumaya devam et

Teknoloji

Bir kertenkele cinsinde 6. his keşfedildi

Bilim insanları, gekkoların “6. hissi” olduğunu tespit etti. Bulgular insanların ve öteki hayvanların işitme maharetlerinin nasıl evrimleştiğine ışık tutabilir.

Yayınlanma

@

Pek çok sürüngen havada hareket eden ses dalgalarını işitme hünerinden mahrum. Bu canlılar yerdeki titreşimleri hissederek “duyuyor”. Öte yandan geçen yıl yapılan bir araştırmada birtakım yılan tiplerinin havadaki sesleri ve insanların çığlığını duyabildiği kaydedilmişti.

O KERTENKELE TİPİ SESLERİ İŞİTEBİLİYOR

Independent Türkçe’nin aktardığına nazaran bir kertenkele tipi olan gekkolar da havada yol alan sesleri işitebiliyor. Ayrıyeten bu hayvanların iç kulağındaki bir kesecik istikrarlarını muhafazada kıymetli bir rol oynuyor.

Hakemli mecmua Current Biology’de 4 Ekim’de yayınlanan bir çalışmada sözkonusu keseciğin, gekkoların düşük frekanstaki sesleri saptamasını sağladığı bulundu. Bilim insanlarının 6. pay benzettiği bu maharet, sürüngenlerin etraflarına dair algılarını da şekillendiriyor.

Maryland Üniversitesi’nden araştırmacılar, Gekko gecko çeşidindeki kertenkeleleri laboratuvar ortamında bir dizi farklı uyarana maruz bıraktı. Bu esnada iç kulaktaki keseciğin verdiği reaksiyonlar gözlemlendi.

Keseciğin 50 ila 200 Hz bandındaki sesleri yakaladığını kaydeden araştırmacılar, bunun gekkoların yalnızca kulaklarıyla duyduğu frekansın çok altında kaldığını belirtiyor.

Ekibe nazaran bu, keseciğin işitme sistemini destekleyen özel bir rol oynadığını gösteriyor.

Makalenin ortak muharriri biyolog Catherine Carr, “Kulak, bildiğimiz haliyle havadaki sesleri duyuyor. Fakat ekseriyetle istikrarla ilişkilendirilen bu eski iç yol, gekkoların yer yahut su üzere ortamlardan geçen titreşimleri algılamasını sağlıyor” diyor:

İç kulaktaki yapının balık ve amfibilerde de görüldüğünü söyleyen Carr, bulguların kara ve suda yaşayan hayvanların işitme sisteminin evrimine ışık tuttuğunu ekliyor.

Ekip ayrıyeten yeni çalışmanın, işitme maharetlerinin gelişmediği varsayılan başka hayvanların irtibat kurma yolları hakkında yeni bulgular edinilmesini sağlayabileceği görüşünde. Duyamadığı sanılan öbür sürüngenler de benzeri bir sistemle etraflarını algılıyor olabilir.

Yeni araştırma direkt insanların işitme sistemiyle ilgili değil ancak bilim insanları kimi benzerlikler olduğunu düşünüyor.

“Bir rock konserinde olduğunuzu hayal edin” diyen Carr ekliyor:

Gürültüden ötürü başınız ve bütün bedeniniz titreşir. Müziği yalnızca duymayıp tıpkı vakitte hissedersiniz. Bu his, beşerdeki vestibüler sistemin, bu yüksek sesli konserlerde uyarılabileceğini, yani işitme ve istikrar duyularımızın yakından irtibatlı olabileceğine işaret ediyor.

İç kulaktaki organları içeren vestibüler sistem, istikrar hissinin korunmasını sağlıyor.

Araştırmacılar bulguların, memelilerin işitme sistemleriyle ilgili çalışmaların önünü açmasını umuyor.

Makalenin ortak muharriri Dawei Han “Bu araştırmanın sonuçları sürüngenler dünyasının ötesine uzanıyor” sözlerini kullanıyor:

Bu saklı sistemleri ortaya çıkardıkça hayvanların etraflarını nasıl algıladığı ve etkileşime girdiğine dair daha güçlü ve incelikli bir fotoğraf elde ediyoruz ve tahminen de kendi duyusal tecrübelerimize dair yeni bilgilere ulaşacağız.

Okumaya devam et

Teknoloji

En eski mikroplar 2 milyar yıllık kayada bulundu

Bu organizmalar, bilinen evvelki rekor sahiplerinden 1,9 milyar yıl daha eski.

Yayınlanma

@

Zeminin yaklaşık 15 metre altındaki mühürlü bir kaya çatlağı, son 2 milyar yıldır mikropların konutu olmuş; yani bu türlü şartlarda keşfedilen en eski yaşama. Yaklaşık 30 santimetre boyutunda olan ve Güney Afrika’daki Bushveld Volkanik Kompleksi’nin altından çıkarılan örnek, evvelki mikrobiyal rekor sahiplerinden 1,9 milyar yıl kadar eskiye uzanıyor. Bulgular, araştırmacıların sırf Dünya üzerindeki değil, (eğer varsa) Mars üzerindeki evrimsel ömrün da birinci kademelerini daha güzel anlamasına yardımcı olabilir.

Populer Science Türkçe’nin haberine nazaran üç gün evvel Microbial Ecology bülteninde yayınlanan bulgular, Tokyo Üniversitesi Dünya ve Gezegen Bilimleri Kısmında çalışan ve evvelki en eski ömür biçimlerini 2020 yılında doğrulayan bir araştırma grubundan geliyor.

Tokyo Üniversitesi Lisans Üstü Fen Bilimleri Fakültesinde çalışan makale baş müellifi ve yardımcı profesör Yohey Suzuki, yaptığı bir açıklamada “2 milyar yıllık kayaların ömür barındırabileceğini bilmiyorduk” diyor. “Bu yüzden çok heyecan verici bir keşif oldu.”

Çağlar boyunca yüzeyden bâtın kalmış mikropların ortaya çıkarılması için araştırmacıların bir canlının yaş ve kökenini belirlemede kullandığı evvelki metodolojileri temel alması gerekmiş. Bunu yaparken de üç tip görüntüleme yaklaşımı (elektron mikroskobisi, floroışıl mikroskobi ve kızılötesi tayfölçümü) birleştirilerek mikrobiyal hayatın sahiden bu kadar eski mi olduğu yoksa hafriyat ve tahlil esnasında kazara gerçekleşen bir bulaştan mı geldiği belirlenmeye çalışılmış. Araştırmacılar hücrelerin DNA’sını boyadıktan sonra mikropların proteinlerinin yanısıra etraflarındaki kilden hayat alanlarına da bakarak, mikropların hem canlı olduklarını hem de çatlaktaki numuneye mahsus olduklarını belirlemişler.

Mikropların Dünya üzerindeki neredeyse tüm başka ömür biçimlerinden daha uzun mühlet var olmaya devam edebilmesi, büyük ölçüde hayat alanlarından kaynaklanıyor olabilir. Güney Afrika’nın kuzeydoğusunda yer alan Bushveld Volkanik Kompleksi, güçlü maden yataklarıyla bilinen ve çıkarılan tüm platinin varsayımı olarak yüzde 70’ini barındıran, yaklaşık 106.000 kilometre karelik bir bölge. Milyarlarca yıl evvel volkanik magma, Dünya’nın yüzeyinin altında 9 km kadar kalın bölgelerde basamaklı biçimde soğumuş.

O vakitten beri çoğunlukla değişmeden kalan bu oluşumlar, mikrobiyal ömrün ağır halde bulunduğu ufak çatlaklar da barındırıyor. Bununla birlikte kil tortusu, kelam konusu çatlakların yakınlarındaki boşlukları kaplamış ve öbür hiçbir şeyin girmesine müsaade vermezken bu küçük canlıları içeride hapsetmiş. Uzmanlar bu durumun, mikrobiyal ömrün neredeyse hiç evrimsel değişim geçirmeden son derece yavaş bir süratte devam etmesi tarafından istikrar imkanı sağladığını düşünüyor. Araştırma grubu daha fazla keşif yaparak, insanların gelişinden milyarlarca yıl evvel gezegenin en eski hayat formlarından kimilerinin neye benzediğini ayrıntılı biçimde öğrenmeyi ümit ediyor.

Gelecekteki çalışmalar Dünya üzerindeki canlıların vakitle nasıl evrimleştiğini daha âlâ anlamamızla sonlu kalmayabilir. Araştırma ekibi, ek keşiflerin günün birinde Mars’ta hayat bulgusu arayışına da yardımcı olabilmesini umuyor.

Suzuki şöyle açıklıyor:

“NASA’nın Perseverance uzay aracı şu an bu çalışmada kullandığımız kayalara emsal bir yaştaki kayaları geri getirmek üzere. Dünya’daki örneklerden mikrobiyal hayat bulmak… artık Mars’taki örneklerde neler bulabileceğimiz bakımından beni heyecanlandırıyor.”

Okumaya devam et

Teknoloji

Siber ataklar devletler, şirketler ve bireyler için her geçen gün daha önemli tehdit oluyor

Bu yıl siber taarruzların global iktisada maliyetinin 9.5 trilyon doları bulacağı öngörülüyor

Yayınlanma

@

Son devirde yaşanan büyük data sızıntıları ve fidye yazılımı atakları, milyonlarca kişinin ferdî bilgilerini ve finansal bilgilerini tehdit ediyor. Ataklardan korunmak için yapılan global siber güvenlik harcamaları 2023 yılında 360 milyar doları aşarken bu yıl sayının 420 milyar dolara ulaşacağı iddia ediliyor. Dünya genelinde her 35 saniyede bir siber güvenlik saldırısı gerçekleşiyor. 2023’te 9 milyar bilgi siber atağa uğradı. Hücumların global iktisada maliyeti 8 trilyon dolara çıktı. Bu sayının bu yıl 9.5 trilyon doları bulacağı öngörülüyor.

Her yıl ekim ayı “Siber Güvenlik Farkındalık Ayı” olarak başta ABD’de ve Avrupa ülkelerinde olmak üzere Türkiye ve birçok ülkede çeşitli etkinlikler düzenlenerek değerlendirmeler, tedbirler alınmaya çalışılıyor. Türkiye’deki şirketlerin yüzde 33’ü, kimlik sahteciliğiyle ilgili masraflarının 25 bin ile 125 bin dolar ortasında olduğunu belirtiyor. Bireylerin siber akınlarda korunması için yılda ortalama 1500-2 bin TL ortasında harcama yapması gerekiyor. Hesaplarda kullanılan şifrelerin neredeyse yarısı bir dakikadan daha kısa müddette kırılabiliyor. İnançta olmak için şu adımlara da dikkat etmek gerekiyor:

ŞİFREYİ DEĞİŞTİRİN

  • Şifrelerinizi tertipli olarak güncelleyip karmaşık hale getirmeye itina gösterin.
  • Hesaplarınıza ekstra bir güvenlik katmanı eklemek için iki faktörlü kimlik doğrulamasını aktifleştirmek de kıymetli.
  • Kimlik avı ataklarına ve kuşkulu postalar karşı da dikkatli olun.
  • Wi-Fi ağınızı güçlü bir şifre ile koruyup uzaktan idaresi devre dışı bırakmayı unutmayın.

‘KATMA KIYMETLİ İHRACAT İÇİN STRATEJİK BİR ADIM’

Koç Holding şirketlerinden KoçSistem, Suudi Arabistan’da kurumlara bilgi teknolojileri ve telekomünikasyon tahlilleri sağlayan Saudi Business Machines (SBM) ile stratejik işbirliği mutabakatı imzaladı. Mutabakat kapsamında iki şirket bulut hizmetleri, yönetilen hizmetler ve danışmanlık alanlarında işbirliği yapacak.

‘KAYNAK AR-GE’YE AKMALI’

TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Dijital Türkiye Yuvarlak Masası Başkanı Perihan İnci, “Kaynaklarımızı Ar-Ge’ye, teknolojiye, bilime, inovasyona ve eğitime daha fazla ayırmamız gerekiyor” dedi.

TÜSİAD Dijital Türkiye Konferansı, “Dönüşen Rekabette Yıkıcı Güç” temasıyla düzenlendi. Konferansta konuşan İnci şunlara dikkat çekti: “Üretken yapay zekâ üzere pek çok gelişim fırsatını da içinde taşıyan yenilikçi teknolojiler, süratli ve farklı tahlil imkanları sağlıyor, rekabeti amansız bir biçimde dönüştürüyor.”

BİLİŞİM ŞİRKETLERİ YÜZDE 11 BÜYÜDÜ

Borsa İstanbul’da süreç gören, 38 bilişim ve savunma (teknoloji) şirketinin yılın birinci yarısındaki hasılat büyümesi yüzde 11.33 oldu. Yılın ikinci çeyreğinde ise geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 6.42’ye gerilediği görülüyor. İrtibat endeksinde süreç gören Turkcell ve Türk Telekom’un hasılatları da dikkate alınınca birinci yarıdaki hasılat büyümesi yüzde 8.2 olarak öne çıkıyor.

SEKTÖRDEN

BANKALARARASI global iletileşme ağı SWIFT, önümüzdeki yıl tokenleştirilmiş varlıklar ve dijital para ünitelerinin canlı süreçlerinin testlerine başlayacağını duyurdu.

HAZİRAN prestijiyle son bir yılda Türk Telekom uygulaması ve “Çevrimiçi İşlemler” web platformu tekil kullanıcı sayısı 30 milyona ulaşırken şirketin kayıtlı kart sayısı yıllık yüzde 35 artarak 10 milyonu geçti.

İSTANBUL ve Boston merkezli yapay zekâ teşebbüsü Novus, tohum yatırım tipinde 1.5 milyon dolar yatırım aldı.

GETİR ARAÇ, rezervasyonla araç kiralama hizmetini devreye aldı. Yeni bilhassa kullanıcılar rezerve ettikleri aracı kendilerine yakın lokasyona da isteyebiliyor.

Okumaya devam et

Teknoloji

Karmaşık parolalar tercih etmek kişiyi korumuyor! Pekala nasıl şifreler tercih etmeliyiz?

Araştırmacılar parolaların karmaşık hale gelmesinin apayrı meseleleri doğurduğunu düşünüyor.

Yayınlanma

@

Dijital dünyada makûs niyetli bireylerden korunmak için yıllardır bilhassa bankacılık uygulamaları ve toplumsal medya hesapları için karmaşık ve güçlü parolaların oluşturulması öneriliyordu lakin yapılan araştırma işlerin biraz daha karmaşık bir hale geldiğini gösterdi. Parolalarınızda farklı karakter tiplerini kullanmak ve parolalarınızı nizamlı olarak değiştirmek artık resmi olarak en uygun parola idaresi uygulamaları ortasında sayılmıyor.

ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü tarafından yayınlanan yeni yönergelere şifrenin karmaşık olmasından öte uzun olması kullanıcıları hacklenmelere karşı daha fazla koruyor.

Uzun yıllardır otoriteler şifrelerde büyük ve küçük harfleri, sayıları ve sembolleri birleştiren epeyce karmaşık parolaları savundu. Bu karmaşıklığın parolaların varsayım edilmesini yahut kırılmasını zorlaştırdığı düşünülüyordu. Lakin bu karmaşık kombinasyonlar, kullanıcıların yeniden de kestirim edilebilir şifreler oluşturmasına neden olmaya başladı. Örneğin şifreleri tekrar tekrar kullanma yahut “P@ssw0rd123” üzere kriterleri karşılamayan çok kolay şifreler seçme üzere.

Otorite, karmaşıklığa odaklanmanın aykırı tesir yarattığını ve pratikte güvenliği zayıflattığını tespit etti.

UZUN ŞİFRELER DAHA İNANÇLI ÜZERE DURUYOR

Yayınlanan son kılavuzda kullanıcıların karmaşık olmasından fazla uzun parolaları kullanmaları öneriliyor. Burada yatan birkaç sebep bulunuyor. Birincisi kullanıcı davranışlarının değişimi. Yapılan araştırmalar, kullanıcıların karmaşık şifreleri hatırlamakta zorluk çektiğini, bu nedenle şifrelerini birden fazla sitede tekrar kullandıklarını yahut harfleri benzeri görünümlü sayılar yahut sembollerle değiştirmek üzere kolay kestirim edilebilir yollara başvurduklarını ortaya koyuyor.

Bu davranışı daha da makûs hale getiren bir öbür etken ise birçok uygulamanın bilhassa bankacılık uygulamalarının, kullanıcıların şifrelerini 60 ila 90 günde bir değiştirmeye mecburî tutması.

Parolaların gücü ekseriyetle öngörülemezliğin bir ölçüsü olan entropi ile ölçülüyor. Öbür bir deyişle, bir paroladaki karakterler kullanılarak oluşturulabilecek mümkün kombinasyonların sayısı. Kombinasyon sayısı yahut entropi ne kadar yüksekse, hackerlerın varsayım metotlarıyla parolayı kırması zorlaşıyor.

Karmaşıklık entropiye katkıda bulunuyor fakat uzun bir şifre tercih etmek burada daha büyük bir rol oynuyor. Uzun bir parolanın katlanarak daha fazla mümkün kombinasyonu bulunur ve bu da saldırganların varsayım etmesini zorlaştırır, karakterlerin kendisi daha kolay olsa bile.

Okumaya devam et

Teknoloji

Robot süpürgeyi hacklediler! Kamerasından kullanıcıyı canlı olarak izlediler

İnternete bağlanabilen ya da kameraya sahip küçük konut aletleri artık neredeyse her markada karşımıza çıkıyor. Bu akıllı aygıtlarda hacklenme tehlikesi de maalesef ki var.

Yayınlanma

@

Küçük mesken aletlerinin yıllar geçtikçe daha da akıllandıklarını görüyoruz. Bunlar ortasında tahminen de en çok tercih edilenler robot süpürgeler oluyor. Çok bilinen, az bilinen ve yalnızca robot süpürge üretmek için kurulan şirketlerin bile var olduğu günümüzde, Çin merkezli bir şirketin robot süpürgesi kolaylıkla hacklendi.

Çin merkezli Ecovacs’in pek çok elektronik aygıtı var. En çok tercih edilen eseri olan robot süpürgelerin uzaktan denetim edilme, yani hacklenmeye yönelik savunmasız olduğu aralık 2023’te ortaya çıkmıştı. Fakat şirket mevzuyla ilgili açığı kapatmamış görünüyor.

ROBOT SÜPÜRGELERİN SAÇTIĞI GÜVENLİK TEHLİKESİ

ABC, Avustralya Yayın Kurumu ise bu probleme dikkat çekmek için mevzunun peşine düştü.

Şirketin gelişmiş özelliklere sahip amiral gemisi robot süpürgesi Deebot X2’yi tercih etmiş bir kullanıcıyla bağlantıya geçen gazeteci Julian Fell, bir güvenlik araştırmacısı olan Dennis Giese’nin de yardımıyla hacklenmeye karşı savunmasız robotu ele geçirdi. Kullanıcının haberi olmadan çarçabuk aygıta giriş yapılabileceğini gösteren bu olay, kamerası da bulunan robot süpürgeden kullanıcıyı ve konutunun çarçabuk izlenebileceğini ortaya koydu.

Daha evvel ortalarında çim biçme makineleri ve Deebot elektrikli süpürgelerin de bulunduğu uzun bir Ecovacs robot listesinin denetimini sadece bir akıllı telefonla ele geçirmenin bir yolu bulunmuştu.

Bu açık sebebiyle berbat niyetli bir kişi yalnızca Bluetooth üzerinden yüzlerce metre öteden kişinin aygıtını ele geçirebiliyor.

Gazeteci Fell, bir yazılım ve aygıtta bulunun güvenlik açığı ile robot süpürgenin kaydettiği tüm kayıtlara, Wi-Fi bilgilerine kamera ve mikrofon üzere ferdî dataların de yer aldığı bilgilere ulaştı.

Yıllar evvel de iRobot’un Roomba J7 serisi robot süpürgesi bir bayanın tuvaletteki manzarasının fotoğrafını çekmişti, internete bir biçimde sızan imaj, robot süpürgelerin taşıdığı güvenlik problemlerinin tartışılmasına vesile olmuştu.

Robot süpürgeler, bilhassa kameraya sahip olanlar tertipli olarak çekimler yapıyor ve bunu bulut sistemlerine yüklüyorlar. Fakat güvenlik açığı bulunuyorsa, bu hackerlerin ekmeğine yağ sürüyor ve kısa müddet içinde şahısların haberi olmadan çekilmiş özel fotoğrafları ya da ses kayıtları internette yayınlanabiliyor. Yayınlanmasa bile bireylere şantaj yapılabiliyor ve fidye talep ediliyor.

The Verge mevzuya dair geçen yıl bir araştırma yayınladı. Süpürgelerin yarattığı kapalılık problemlerinden tasa edenler için geliştirilen bir proje olan Valetudo, kullanıcıların bilgilerinin güvenlik açığı barındıran bulut sunuculara aktarılmasının önüne geçiyor. Robot süpürgenin mevcut yazılımıyla entegre olarak çalışan yazılım ve aygıtınızı denetim etmenizi sağlayan bir altyapı üzere çalışıyor. Telefonunuzda, uzak bir sunucuya bağlanan ve akabinde robotunuza geri bağlanan özel bir uygulama kullanmak yerine, onu direkt bir Android uygulaması yahut kolay bir web arayüzüyle denetim edebilirsiniz.

Okumaya devam et

Teknoloji

Apple’dan akıllı saat ve iPhone’lar için yeni güncelleme

Apple, akıllı saatleri ve iPhone’lar için yeni güncellemelerini yayınladı. Buna nazaran iPhone’lar için iOS 18.0.1, Apple Watch içinse watchOS 11.0.1 geldi.

Yayınlanma

@

Apple, akıllı saatleri ve telefonları için yeni bir güncelleme yayınladı. Apple Watch’larda yaşanan pil sıkıntısına odaklanan watchOS 11.0.1 güncellemesinin yanı sıra iPhone’lar için iOS 18.0.1 yayınlandı.

APPLE, YENİ AKILLI SAAT VE iPHONE GÜNCELLEMESİNİ YAYINLADI

iOS 18.0.1 güncellemesi iPhone 16 ve iPhone 16 Pro modellerinde yaşanan birtakım küçük kusurları düzeltiyor.

Apple Watch’larda ise pilin beklenenden süratli tükenmesine neden olan kusur, watchOS 11.0.1 ile çözülüyor. Öte yandan birtakım kullanıcıların yaşadığı dokunmatik ekranın reaksiyonsuz kalması ve beklenmedik tekrar başlatılmasına neden olan yanılgı da çözülüyor.

Okumaya devam et

Teknoloji

Mars keşif aracının tekerleğinde büyük bir delik oluştu

NASA, on yıldan fazla bir müddettir kızıl gezegeni araştıran Curiosity keşif aracının çektiği yeni bir fotoğraf yayınladı. Fotoğrafta aracın tekerleklerinden birinde büyük bir delik olduğu görülüyor.

Yayınlanma

@

Mars, kayalık yapısıyla biliniyor ve uzman ekipmanların bile gezegenin kuvvetli ortamından kaçamadığı görülüyor. NASA, Curiosity keşif aracının çektiği selfieyi yayınlayarak aracın tekerleklerinden birinde bulunan büyük delik olduğunu duyurdu.

KEŞİF ARACI YILLARDIR MARS’IN YÜZEYİNDE GÖREVDE

Donanımhaber’in aktardığı gibi ABD Uzay Ajansı, keşif aracının güçlü bir gereçten yapıldığını ve bilim insanlarının aracın olağan formda vazifesine devam etmesini beklediğini belirterek endişelenecek bir durum olmadığını söyledi. Curiosity birinci olarak 6 Ağustos 2012’de Mars’a inmişti.

O vakitten beri Mars yüzeyini araştıran keşif aracı hayli enteresan keşiflerde bulundu; hatta Mars’ta birinci özçekimi bile yaptı. Robotun vazifesi ömür belirtileri aramak ve gezegen hakkında daha fazla bilgi edinmek. Fotoğraf çekebiliyor, örnekler toplayabiliyor, gezegenin yüzeyini inceleyebiliyor ve daha sonra bu bilgileri dünyadaki bilim beşerlerine gönderebiliyor.

NASA, Curiosity’nin altı alüminyum tekerleğinin, keşif aracının Mars’ın gevşek kumları, kayaları ve düz kaya katmanları üzerinde hareket edebilmesi için özel olarak tasarlandığını açıkladı. Tekerleğin imajları geçtiğimiz ay Curiosity’nin robot koluna takılı bir kamerayla çekildi.

Curiosity’nin altı tekerleğinden birinde delik oluşması birinci sefer olmuyor; aslında çatlaklar yıllardır oluşuyordu. NASA keşif araçları, Dünya’daki büyük bir mühendis ekibinin onları kontrol edip yeterli olduklarından emin olabilmesi için sık sık kendi ayrıntılı fotoğraflarını çekiyorlar.

Uzmanlar, her bir çatlağı tek tek not ediyor ve tekerleklere gelebilecek ziyanı en aza indirmek için keşif aracının gezegende kaçınması gereken tehlikeli noktaları dikkatle izliyor. Ayrıyeten Curiosity’nin arazi üzerindeki hareket suratını ayarlayabilir ve gerektiğinde robotu yavaşlatabilirler.

Okumaya devam et

Teknoloji

Eski model Samsung telefonunuz varsa güncellemeyin!

Samsung’un son yayınladığı güncellemenin Galaxy S10 ve Galaxy Note 10 serisi telefonlarda sorun yaşattığı bildirildi.

Yayınlanma

@

Son yayınlanan akıllı telefon güncellemeleri nispeten eski modellerde sıkıntılar yaşanmasına neden oluyor. Samsung’un yayınladığı son güncelleme ise Samsung Galaxy S10 ve Galaxy Note 10 serisi olan telefonları etkiledi.

ESKİ SAMSUNG TELEFONLARDA GÜNCELLEMEYLE GELEN SORUN

Bildirildiği kadarıyla kimi Galaxy M51 ve Galaxy A90 aygıtlarda da sorun yaşanıyor.

Yaşanılan sorun ise güncellemeyi indiren kullanıcılarda aygıtlar önyükleme döngüsünde kalıyor ve açılmıyor. Etkilenen aygıtları kullanmak için kullanıcılar telefonlarını fabrika ayarlarına sıfırlıyor fakat bu hareketten sonra yedeklenmiş bilgiler kaybolduğu için çok da istenilen bir yol değil.

Samsung sıkıntıların bildirilmesinin akabinde bir açıklama yaptı. Android 12 işletim sistemini kullanan Galaxy aygıtlarda SmartThings uygulamasının son sürümünden kaynaklı yaşanan sorun sebebiyle güncellemeyi askıya aldı.

Okumaya devam et

Teknoloji

AB’den Çin’de üretilen elektrikli araçlara yönelik karar: Ek vergiler yürürlüğe girdi!

Çin üretimi elektrikli araçlara yüzde gümrük vergisi uygulanmasını öngören AB oylaması kâfi dayanağı alarak kabul edildi. Yapılan oylamanın akabinde Çin’de üretilen araçlara getirilecek ek vergilerin tavan oranı da aşikâr oldu.

Yayınlanma

@

Avrupa Komitesi, cuma günü yaptığı açıklamada, Çin’den ithal edilen elektrikli araçlara yüzde 45’e varan oranlarda gümrük vergisi uygulanmasını öngören teklifin AB üyeleri ortasında kâfi dayanağı aldığını duyurdu. Gümrük tarifelerinin onaylanması, AB’nin Çinli araba üreticilerine yönelik sıkılaştırıcı tedbirler alacağı manasına geliyor.

AB kaynaklarına nazaran, yapılan oylamada 10 üye devlet gümrük vergilerini desteklerken 5 ülke karşı çıktı ve 12 üye çekimser kaldı. Oylama sonucunda gümrük tarifelerinin uygulamaya konulması bekleniyor.

Lehte oy kullanan ülkeler ortasında İtalya, Fransa, Polonya ve İrlanda yer alırken, Almanya, Macaristan ve Malta üzere ülkeler karşı oy kullandı. Çekimser kalanlar ortasında ise Belçika, İspanya ve İsveç dikkat çekiyor.

Komisyon, şimdi bir yorumda bulunmadı.

ÇİN’DEN MİSİLLEME GELECEK Mİ?

Çin’de üretilen araçlara yönelik süreksiz kanun kapsamında üreticiye bağlı olarak çeşitli oranlarla gümrük vergileri daha evvel kullanıyordu. Bu uygulanan farklı oranlardaki gümrük vergilerinde temel sebebin Çin Hükümeti’nin elektrikli araçları sübvanse ettiği tezi yatıyordu. Oylamanın sonucunda ek vergiler artık kesin hal alıyor. Daha evvelki açıklamalarda ise Çin’in de misal biçimde ithal ettiği araçlara yönelik misilleme yapabileceği söz edilmişti. 

Okumaya devam et