Malezya Dışişleri Bakanı Muhammed Hasan, New York’ta düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) 79. Genel Konseyi’nde konuştu.

Birçok kişi için dünyanın 79 yıl öncesine nazaran daha inançlı olmadığını lisana getiren Hasan, savaşın uzaktan ve cezasız biçimde yürütülebildiği bir devirde olduklarını kaydetti.

Hasan, “Küresel yönetişimin Filistinlilere yönelik soykırımı ele almaktaki başarısızlığı konusunda dünya tarihinde kritik bir noktada duruyoruz. Ve dünya önderlerinin bu vahim cürümleri sona erdirmek için verdikleri berbat reaksiyonlar tüm dünyada yankı buldu” diye konuştu.

Birçok kişinin Gazze halkı için adalet aradığını ve ateşkes sağlanması konusunda uğraş sarf ettiğini belirten Hasan, seslerinin tekraren BMGK’deki veto yetkisiyle kesildiğini vurguladı.

Hasan, BMGK’deki veto sisteminin, kitlesel zulme fırsat tanımak için suistimal edildiğinin altını çizerek, ateşkes sağlama konusundaki başarısızlığın artık haklı gösterilemeyeceğini söyledi.

Sorunu ele alma vaktinin geldiğini lisana getiren Hasan, “Veto hakkı keyfi olarak kullanılmamalıdır. İnsanlığa karşı işlenen cürümler ve sivil altyapıya yönelik akınlarda bir istisna olmalıdır” tabirlerini kullandı.

Hasan, demokratik olmayan veto yetkisinin sonlandırılması ya da büsbütün kaldırılması gerektiğine dikkati çekerek, “Güvenlik Kurulu’nun aşağılayıcı etkisizliği, çoğunluğun sesinin hakim olduğu bu Genel Kurul’un güçlendirilmesi yoluyla düzeltilmelidir” değerlendirmesinde bulundu.

İsrail’in soykırım mukavelesi ve insan hakları muahedeleri dahil tüm milletlerarası hukuku ihlal ettiğine vurgu yapan Hasan, birkaç ay evvel dünyanın, İsrail temsilcisinin Genel Konsey salonunda BM Koşulu metnini parçalayarak BM ile alay etmesine şahit olduğunu hatırlattı.

Filipinler Dışişleri Bakanı Enrique Manalo ise yaptığı konuşmada, dünyanın hiç olmadığı kadar süratli değiştiğini söyledi.

Manalo, bu duruma BM’nin de ayak uydurması gerektiğini vurgulayarak, bunun da BMGK’de ıslahat yapmak ve BM Genel Konseyi’ni “yeniden canlandırmaktan” geçtiğini kaydetti.

Gazze, Ukrayna, Yemen, Sudan, Myanmar ve Kongo’daki insanların çektiği acılara tesirli halde karşılık verilebilmesi için memleketler arası toplumun daha fazla takviyesine muhtaçlık olduğunu anlatan Manalo, “Ukrayna’da ve Gazze’de zorla yerinden edilenlerin sayısındaki artış, daha derin bir kolektif sorumluluk hissinin gerekliliğini gösteriyor” dedi.

AA’nın lokal kaynaklardan edindiği bilgiye nazaran, Fırat Nehri’n batı yakasında konuşlu İran takviyeli kümeler, ABD güçlerinin konuşlandığı Koniko Gaz Tesisi’ne roket saldırısı gerçekleştirdi.

ABD üssünün bulunduğu bölgede güçlü patlamalar duyulurken, hücumda zayiat olup olmadığı bilinmiyor.

Söz konusu atağa karşılık olarak ABD’ye bağlı hava araçları da Deyrizor kent merkezinde Harabeş, Bursaid ile Sinaa mahallesinde ve Elbukemal ilçesindeki Herri köyünde İran takviyeli kümelere ilişkin askeri noktaları amaç aldı.

Fırat Irmağı’nın doğusunda kalan Deyrizor toprakları, ABD dayanaklı terör örgütü PKK/YPG’nın işgalinde, vilayet merkezi ve başka kırsal bölgeler ise Suriye ve İran takviyeli kümelerin denetiminde bulunuyor.

Ürdün ordusunun, internet sitesinden yapılan açıklamada, bu akşam Lübnan’ın güneyinden atılan bir Grad füzesinin başşehir Amman’ın doğusunda yer alan El-Müvekker bölgesindeki çölde boş bir alana düştüğü belirtildi.

Açıklamada, füzenin düşmesi sonucu rastgele bir can ve mal kaybı yaşanmazken, ilgili takımların bölgeye sevk edildiği aktarıldı.

Ordunun açıklamasında, hava savunma sistemlerinin Ürdün hava alanına girmeye çalışan her türlü füze yahut öteki insansız hava aracı faaliyetleriyle çaba edeceği kaydedildi.

Bölgedeki AA muhabirinin aktardığı bilgilere nazaran, Beyrut’un Dahiye bölgesine düzenlenen hücumlar sonucunda yangınlar çıktı.

Hava hücumlarına gaye olan binalar ve etrafında büyük tahribat meydana geldi.

Lübnan haber ajansı NNA’ya nazaran, ülkenin güneyindeki Sur kentine bağlı Tayr Debba beldesindeki İslami Bildiri İzci Derneğine bağlı sivil savunma merkezi İsrail savaş uçaklarının amacı oldu. Hava atağında 4 kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

İsrail savaş uçakları, güneydeki Kefr Şuba, Kefr Kila, doğudaki Hermel kenti ve etrafına de ağır akınlar düzenledi.

Hizbullah’la 8 Ekim 2023’ten beri denetimli çatışmalara devam eden İsrail ordusu, 23 Eylül’de Lübnan’ın güney kentlerinin yanı sıra Bekaa ve Baalbek bölgelerine yüzlerce hava saldırısı düzenledi.

Lübnan makamlarına nazaran, Hizbullah’ın kullandığı irtibat aygıtlarının patlatıldığı 17 Eylül’den beri 104’ü çocuk ve 194’ü bayan olmak üzere toplam 1052 kişi öldü.

Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, İsrail ordusunun 27 Eylül’de Beyrut’a düzenlediği hava taarruzlarında öldürüldü.

Hizbullah ise İsrail’e roket ve füzelerle karşılık veriyor. İsrail tarafında, çoğunlukla ordu üslerini amaç alan bu taarruzlarda büyük bir hasar bildirilmedi.

İsrail bombardımanı nedeniyle ülke içerisinde 150 bine yakın kişi yerinden oldu.

Ülkenin güney kısımlarından başşehir Beyrut ve kuzeye göç dalgası devam ederken, Suriye’ye 10 binlerce kişinin göç ettiği belirtiliyor.

Husilerin Askeri Sözcüsü Yahya Seri, yaptığı açıklamada, “(Husilerin kontrolündeki) Yemen silahlı kuvvetlerine bağlı füze birliği, Tel Aviv’deki Yafa Havalimanını (Ben Gurion) Filistin 2 tipi balistik füzeyle vurdu” sözünü kullandı.

Seri, atağın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantılarından sonra New York’tan gelişinin akabinde gerçekleştiğini belirtti.

Seri, İsrail’in işlediği cürümlere karşılık olarak “daha fazla misillemede bulunmaya” ve Gazze ile Lübnan’ı savunmak ismine “gerektiğinde tansiyonu artırmaktan çekinmeyeceklerini” tabir etti.

İsrail ordusundan daha evvel yapılan açıklamada, Yemen’den ülkenin ortasına yanlışsız fırlatılan bir füzenin engellendiği ve Tel Aviv’de sirenlerin çalındığını belirterek, bunun İsrailliler ortasında paniğe yol açtığı duyurulmuştu.

ABD’de New York Belediye Başkanı Eric Adams hakkında, ortalarında yolsuzluk ve rüşvetle suçlandığı davada birinci duruşma tamamlandı. Adams’a yönelik suçlamalar ortasında New York’taki Türkevi binası kapsamında Türk yetkililerden rüşvet aldığı savı da bulunuyor. Washington’da yaşayan ve davayı takip eden gazeteci Yılmaz Polat süreci Cumhuriyet’e kıymetlendirdi. 

Hukuki sürecin 2021’de başladığını anımsatan Polat, “ABD sistemi bu mevzularda çok hassas, ABD başkanı 200 dolardan daha bedelli ikram bile kabul edemez, bu nedenle de üç gündür gündemde bu bahis var” dedi. Davaya bahis olan yerin Dışişleri Bakanlığı’na ilişkin Türkevi olduğunu ve Tipken Vakfı’nın yaptığı gökdelenden başka olduğuna değinen Polat, “Ancak muhtemelen o vakıf ve bina da davaya dahil olacak. Zira iddianamede isimler olmasa da işaret edilen kişi ve kurumların içerisinde o vakıfla alakalı bireyler de var” tabirlerini kullandı. İddianamede, “Türk hükümeti ile ilişkisi olan kişi ve kurumlar” ibaresine de dikkat çeken Polat şunları söyledi: “Dava, İstek Sarraf ve Halkbank davalarının da görüldüğü mahkemede devam ediyor. İddianamede iktidara yönelik ‘belediye üzerinden nüfuz sağlamak’ suçlaması ile Türk iş insanları ve iktidara yakın kurumlar vurgusu da var. Soruşturmanın, AKP idaresi, Türk iş insanlarıyla vakıf, kurum ve kuruluş yetkililerini kapsayacak biçimde genişleyebilir.”

İsrail Bölgesel Dış Siyasetler Enstitüsü’nde (Mitvim) dış siyaset analisti Yonatan Touval, İsrail’in İran’ın müttefiki Hizbullah’ın üst seviye yetkililerine yönelik görülmemiş taarruzlarını değerlendirdi. Touval, “Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın öldürülmesi, Biden idaresinin ateşkes eforlarını zorlaştırıyor. ABD’nin yeni bir strateji geliştirmesi ve ateşkesi sağlamak için daha fazla siyasi baskı uygulaması gerekecek. Beyaz Saray idaresinde, ateşkes müzakereleri sırasında düzenlenen taarruzun, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun İran’ın nükleer tesislerini vurmak maksadıyla ABD’yi bölgesel bir savaşa sürükleme teşebbüsünü yansıttığına ait korkular büyüyor. Hizbullah’ın bu derece zayıflatılması İsrail için bölgedeki çatışmaları sonlandırması tarafında bir fırsat sunuyor” dedi.

MİSİLLEME BEKLENTİSİ

Touval ayrıyeten, “İsrail, Hizbullah’tan evvelki roket akınlarından daha büyük ölçekte bir misilleme beklemelidir. Bu misilleme, kuzey ve orta İsrail’i maksat alan ağır roket ateşi ya da Yemen’deki Husiler ile Suriye ve Irak’taki Şii milislerin iştirakiyle gerçekleşebilir. Yurtdışında İsraillileri ve Yahudi topluluklarını amaç alan potansiyel taarruzlar konusunda da telaşlar var” yorumunu yaptı.

‘BEYRUT FÜZELERİN HEDEFİNDE’

İsrail bombardımanı altındaki Beyrut’un güneyinde yaşayan Muhammed Huder, sivillerin içinde bulunduğu şartları Cumhuriyet’e anlattı. Dahiye banliyösünün güneyindeki Şuveyfet Mahallesi’nde yaşayan 28 yaşındaki Huder, evvelki gece uzunluğu yaşadığı bölgenin İsrail’in füzelerine maksat olduğunu aktardı. Tüm Lübnan’ın 2006’daki savaştan daha ağır bombardımanları gördüğünü belirten Huder, “Beyrut’ta hiçbir yer inançlı değil. İsrail ana yolları da vuruyor, beşerler yola çıkamıyor. Temel gereksinimlerimiz için yalnızca sabah saatlerinde dışarı çıkabiliyoruz” dedi.

TEPAV dış siyaset program yöneticisi ve Türkiye’nin eski Los Angeles Başkonsolosu Gülru Gezer, Nasrallah’ın İsrail tarafından öldürülmesini Cumhuriyet’e kıymetlendirdi. Gezer, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’in konuya ait yaptığı, “Bölgedeki tüm direniş güçleri Hizbullah’ın yanında ve onu destekliyor. Bu bölgenin geleceğini, Hizbullah liderliğindeki direniş güçleri belirleyecek” açıklamasını anımsatarak “Hamaney, verilecek karşılığı direnişe bırakmış oldu” dedi. Gezer, “Burada aslında İsrail’in Gazze’de izleyemediği stratejiyi izlediğini görüyoruz. İsrail, ne siyasi ne de askeri amaçla savaşa girdi ve savaşı yürütmeye devam ediyor. Bir sonraki adımın ise bir kara operasyonu olacağını düşünüyorum” dedi.

Gezer, İran ve Hizbullah’ın üst seviye isimlerine yönelik İsrail ataklarına atıfla “İran şayet tekrar bir reaksiyon vermezse bu durum, (İran’ın vekil güçlerinin oluşturduğu) ‘Direniş Ekseni’ üzerindeki Tahran’a yönelik hoşnutsuzluğu da artıracaktır. Direniş Ekseni de kendisini artık inançta hissetmeyecektir” diye konuştu.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın öldürülmesinin akabinde birinci kere konuştu. Sayısız İsraillinin ve çok sayıda Amerikan ve Fransız vatandaşının öldürülmesinden sorumlu bir “katil” ile hesaplaştıklarını belirten Netanyahu, “İran’ın kötülük ekseninin ana motoruydu” sözlerini kullandı.

Nasrallah’ın ve yardımcılarının “İsrail’i yok etme planının mimarları” olarak nitelendiren Netanyahu, “O yalnızca İran tarafından harekete geçirilmedi. Birçok durumda İran’ı harekete geçirdi. Nasrallah’ın öldürülmesi, belirlediğimiz maksatlara ulaşmak için temel şarttı” diye konuştu.

“ÖNÜMÜZDEKİ GÜNLERDE DEĞERLİ ZORLUKLARLA KARŞILAŞACAĞIZ”

Hafta başında, İsrail ordusunun düzenlediği ağır taarruzların kâfi olmayacağını anladığını kaydeden Netanyahu, “Nasrallah hayatta olduğu sürece, Hizbullah’ın yeteneklerini süratle rehabilite edebilirdi. Ben de buyruğu verdim ve Nasrallah artık bizimle değil” dedi.

Nasrallah’ın öldürülmesiyle ilgili Netanyahu, “Sadece kuzey sakinlerinin meskenlerine dönmesini değil, tıpkı vakitte güneydeki esirlerimizin geri dönmesini ilerletecek ve önümüzdeki yıllarda bölgedeki güç istikrarını değiştirecek bir adımdı” formunda konuştu.

Elde ettikleri başarılara karşın işlerinin bitmediğini söyleyen Netanyahu, “Önümüzdeki günlerde değerli zorluklarla karşılaşacağız ve bunların üstesinden geleceğiz” dedi.

NETANYAHU’DAN İRAN’A TEHDİT

İran’a da tehditkar iletiler gönderen Netanyahu, “Bize saldıranlara biz de saldıracağız. İran’da ya da Orta Doğu’da İsrail’in uzun kolunun ulaşamayacağı hiçbir yer yoktur ve bugün bunun ne kadar hakikat olduğunu biliyorsunuz. Bir yıl evvel düşmanlarımız bize saldırdı ve İsrail’in yok olma yolunda ilerlediğini düşündüler. Bir yıl sonra, atak üstüne akın, muvaffakiyet üstüne muvaffakiyet, umutlarının nasıl kırıldığını anladılar” diye konuştu.

İsrail’in yükselişte olduğunu söyleyen Netanyahu, “İsrail’in kazanmakta olduğunu, kuzeyde yaşayanların geri dönmesini sağlamaya ve esirleri konuta getirmeye kararlıyız. Onları bir saniye bile unutmayacağız” sözlerini kullandı.

Bağdat’ın merkezindeki Tahrir Meydanı’nda toplanan bir küme, ABD akınında öldürülen Kasım Süleymani ve Ebu Mehdi Mühendis ile Nasrallah’ın posterlerini taşıyarak, İsrail ve ABD tersi slogan attı.

Gösterici küme daha sonra ABD Büyükelçiliği önünde toplanmak için, korunaklı “Yeşil Bölge”ye yanlışsız yürüyüşe geçti.

Irak güvenlik güçleri, kalabalığı engellemeye çalışarak, Yeşil Bölge’ye ilerlememeleri için davet yaptı.